Dagboek Israël: Dag 2, Raketten en Gaza

Een SP-delegatie bestaande uit fractievoorzitter Emile Roemer, Kamerlid Harry van Bommel en medewerker Guido van Leemput is op dit moment op werkbezoek in Israël. Doel van de reis is het leggen van directe contacten met actieve Israëlische en Palestijnse burgers, politici, activisten en bestuurders. Voor SP.nl houden ze een dagboek bij.

Op een paar kilometers van de grens tussen Israël en Gaza ligt het stadje Sderot. De afgelopen tien jaar werd Sderot vanuit Gaza beschoten met zelf gemaakte Kassam raketten. Na de Gaza-oorlog van de winter van 2009 werd het er 'rustig'. Dat vertelt Shalom Halevi, de gemeentesecretaris van de stad die de plotseling naar Tel Aviv weggeroepen burgemeester Bouskila vervangt. Hij gebruikt het woord 'rustig' cynisch en met nauwelijks ingehouden woede over de blijvende ellende. 'Vannacht heeft Hamas of een van de andere terreurorganisaties weer een raket afgeschoten', vertelt hij. Het Israëlische leger is vandaag met helikopters het luchtruim van Gaza ingegaan en heeft een vergeldingsactie uitgevoerd. Halevi woont al sinds 1970 in Sderot en vertelt hoe vanaf 1951 in de kale woestijn dit stadje is gesticht in de toen nog kale woestijn. Na de barre eerste jaren van armoede en gebrek, ontstond een beetje comfort en welvaart. Dat werd mede mogelijk gemaakt door de handel met Gazastad, waar Halevi zelf vaak voor zaken kwam. Het mislukken van het akkoord van Oslo dat in 1999 al tot een tweestatenoplossing had moeten leiden was daarvan de oorzaak. Shalom Halevi houdt daar Arafat, de PLO en alle andere 'terreurorganisaties' verantwoordelijk voor. Hij vertelt over de vijftien doden die in de loop van de afgelopen jaren zijn gevallen als gevolg van de inkomende raketten.

Gemeentesecretaris Shalom Halevi van Sderot

We hebben 10 tot 15 seconden om ons in veiligheid te brengen. De veelbesproken luchtafweersystemen werken goed voor de nieuwe raketten uit Gaza die een groter bereik hebben, maar niet voor de Kassamraketten die binnen enkele seconden neerkomen. In Sderot staan tal van bunkertjes waar burgers in kunnen vluchten, ook zijn scholen en woonhuizen beveiligd met schuilkelders. Toch is inmiddels zo'n 20% van bevolking naar noordelijker plaatsen vertrokken. Vanaf april dit jaar is het aantal beschietingen gestaag aan het toenemen, tot zo'n tweemaal per week. De vriendelijke Halevi denkt dat alleen zwaar geweld de terreurorganisaties het zwijgen op kan leggen, maar als Harry van Bommel vraagt of de Gaza-oorlog nog heviger moet worden overgedaan, stelt hij dat het niet voldoende is geweest en ook niet kan op die manier. Het beste zou zijn terug te keren naar de situatie van voor het jaar 2000 toen de Tweede Intifada begon en er economisch verkeer was met Gaza.

We worden even later opgewacht door kapitein Ofri die ons met een majoor van de artillerie meeneemt naar een uitkijkpost van waaruit Gaza is te zien. Het zicht is vanwege het heiige weer beperkt, maar de majoor vertelt over de militaire en politieke situatie en de verfijnde elektronische inlichtingen systemen die gebruikt worden. Honderd meter boven ons hoofd hangt een ballon met meetinstrumenten, bijvoorbeeld. Op Emile Roemers verzoek verzoek of we de resten van de ingeslagen raket mogen zien, zegt hij dat de politie alles al heeft opgeruimd. Hij neemt afscheid met een 'dank u wel, voor uw belangstelling' in het Nederlands. Dat heeft hij van zijn ouders geleerd die uit Nederland komen.

De officieren rijden met ons op naar een kibboets En Haholosha, waar zij afscheid van ons nemen. We worden ontvangen door de 80-jarige Yehoeda. Hij woont al 60 jaar in de kibboets op socialistische grondslag en laat ons de eetzaal zien, de fabriek waar ordners voor de internationale markt worden gemaakt. Hij vertelt over het harde leven in de woestijn en de gebleken onmogelijkheid om samen te leven met de Palestijnen in Gaza. Erger nog, de kibboets wordt af en toe beschoten. Overal zijn schuilkelders en versterkte kamers aangelegd en over de scholen zijn betonnen overkappingen gemaakt. Yehoeda is een indrukwekkende man, die ons naar de 'eerste boom' brengt. Dat was de enige boom aan het begin van het bestaan van de kibboets. Daar is ook het kerkhof omheen gemaakt. 'We waren jong toen en dachten niet aan een kerkhof bij het ontwerpen van onze kibboets. Na de moord op David in 1953 door onbekenden uit Gaza hebben we hem onder de eerste boom gelegd. Zo is ons kerkhof begonnen.'

Yehoeda bij een gedenkplaquette voor een door Kassam-raketten omgekomen vrijwilliger Hierna vertrekken we naar Roni Keital, in Netiv HaAsara. Zij vertelt in onberispelijk Brits van haar pogingen om een geluid van verzoening te laten klinken. Ze is zeer actief in The Other Voice dat zich richt op het bij elkaar brengen van mensen uit Gaza en de omgeving Sderot. 'Natuurlijk word ik wel eens cynisch bejegend, maar we kunnen niet anders. We zullen door overleg en dialoog tot elkaar moeten komen. Want wij gaan hier niet weg en zij ook niet.' We nemen haar mee naar de muur, die op twee kilometer van het zeer fraaie dorp is gelegen. De muur is driedubbel dik hier en er staat een onbemand automatische machinegeweer op tegen lieden die er overheen zouden willen komen. Roni Keital is moedig en zeer optimistisch. Zidan, onze Palestijnse chauffeur zakt de moed in de schoenen, als we de muur achter ons laten en met hem naar Jeruzalem gaan. 'Jullie moeten ook bij de Palestijnen gaan kijken hoor, niet alleen hier in deze zwaarbewaakte luxe.'

Dat is iets wat we de komende dagen zeker ook gaan doen.