Kox: Tsjernobyl niet vergeten
Terwijl de kerncentrale van Fukushima in Japan na 2 maanden nog lang niet onder controle is gebracht, zijn de omwonenden van Tsjernobyl in de Oekraïne na 25 jaar nog steeds bezig met de gevolgen van de grootste kernramp ooit. Zonder internationale hulp is het onmogelijk de gevolgen ooit binnen proporties te houden. Dat zegt SP-senator Tiny Kox na gesprekken vandaag in de Oekraiense hoofdstad Kiev met organisaties van slachtoffers.
Kox was deze week in Kiev vanwege het voorzitterschap van de Raad van Europa dat het komende half jaar bij de regering van Oekraïne berust. Tot haar prioriteiten rekent de huidige voorzitter meer respect voor de rechten van het kind. In dat verband is er in eigen land volop te werken, hoorde Kox van de organisaties van slachtoffers van Tsjernobyl. Kox: 'Vijfentwintig jaar na de grootste kernramp ooit is het aantal zwangerschappen in de omgeving lager dan gemiddeld, het aantal spontane abortussen en aangeboren afwijkingen hoger dan gemiddeld. Veel vrouwen die nu kinderen krijgen waren zelf kind toen de ramp zich in de nacht van 26 april 1986 voordeed. Sinds de ontploffing van de kernreactor in Tjsernobyl hebben bovengemiddeld veel mensen schildklierkanker en sterven bovengemiddeld veel mensen aan hart- en vaatziekten en allerlei kankervormen. Door de radioactieve besmetting toen weten heel veel mensen in Oekraïne zich aangetast in hun meest fundamentele recht, het recht op leven. Ze voelen zich in de steek gelaten door opeenvolgende regeringen. En ze verwijten ook de internationale gemeenschap gebrek aan passende maatregelen. Ze voelen zich door de wereld vergeten terwijl zij zelf de kernramp en de gevolgen ervan nooit kunnen vergeten.'
Het aantal slachtoffers van de kernramp in Tsjernobyl in 1986 is onbekend. Sommige studies spreken van duizenden doden, andere schatten dat de vrijgekomen radioactieve wolk uiteindelijk wellicht meer dan 100.000 doden zal eisen. De wolk sloeg in grote delen van Europa neer, ook in Nederland. In april van dit jaar sprak een internationale donorconferentie over extra middelen om de toekomstige gevolgen van de ramp te beteugelen. Zo moet er een nieuw omhulsel om de ontplofte centrale, de huidige sarcofaag is ernstig aan het slijten. Kox: 'De mensen rondom Tsjernobyl zijn ervan overtuigd dat uitblijven van passende maatregelen de kansen op nieuwe besmettingen sterk doet toenemen. Zij vinden dat ook politici in andere Europese landen moeten toezien op wat er gebeurt. Het is veelal geld van de lidstaten van de Raad van Europa en de Europese Unie dat wordt gebruikt. Maar het is lang niet altijd duidelijk of het beschikbare geld op de beste manier wordt ingezet.'
De kernramp in Fukushima vraagt nu alle aandacht. Maar Tsjernobyl mag niet vergeten worden, zegt Kox: 'Omdat er nog veel slachtoffers zijn en veel grote gevaren, waartegen we ons zouden moeten beschermen. Maar ook omdat we nog veel lessen moeten trekken uit alles wat er mis ging in Tsjernobyl. Als we dat niet doen, blijven nieuwe kernrampen overal ter wereld mogelijk.'
Kox: 'Deze week in Kiev hebben we als Raad van Europa belangrijke resoluties aangenomen om het gebruik van zware metalen terug te dringen en de mogelijke risico's van elektromagnetische velden onder ogen te zien. De radioactiviteit van Tsjernobyl bedreigt ook nog steeds gezondheid en milieu – en verdient daarom meer internationale aandacht te krijgen. Ook van de Raad van Europa en de Europese Unie.'