Senaat vreest een vierde bestuurslaag
Het moet een grootscheepse operatie worden, want het kabinet wil in één keer het aantal vergunningen dat burgers en bedrijven moeten aanvragen voor allerlei zaken die te maken hebben met een verandering in ‘de omgeving’ terugbrengen van 25 naar één. Of, zoals minister Cramer in de Eerste Kamer trots meldde: “Er komt één formulier dat 1600 formulieren vervangt, die nu bij de gemeenten, de provincies en de waterschappen in omloop zijn." Dat is het resultaat van de Wabo, de Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht. Wie zou er tegen zijn als er zoveel administratieve rompslomp wordt opgeruimd en burger en bedrijfsleven straks voor alles nog maar bij één loket op het gemeentehuis terecht hoeven. Niemand natuurlijk, ook in de Eerste Kamer niet. Maar toch zijn er nog wel twijfels. “Het lijkt op een afhaalchinees”, zei SP-senator Anja Meulenbelt: "Er komt nu één loket, maar met een chaotische keuken daarachter."
Want al die aanvragen, of het nu gaat om de plaatsing van een dakkapel, het rooien van een boom of de bouw van een fabriekshal, moeten wel even zorgvuldig worden behandeld als tot nu toe. "Of de Wabo in de praktijk ook zal leiden tot verminderde administratieve lasten, tot transparantie en tot een werkelijke integratie van de verschillende deskundigheden is voor ons dan ook nog maar de vraag", aldus Meulenbelt. Maar op het ministerie van minister Cramer heeft men zich er op voorbereid om de ambtenaren van gemeenten en provincie te helpen: ze kunnen allerlei cursussen gaan volgen, er komt een helpdesk en er gaat zelfs een "kennistrein" door het land rijden om de wet soepel te laten invoeren.
Maar dat alles zal bij de uitvoering van de nieuwe wet volgens de minister niet genoeg zijn. In een interview liet ze in elk geval kort geleden weten dat wat haar betreft het hele land bedekt moet worden door een "interbestuurlijk toezicht" van circa 25 bovenregionale "omgevingsdiensten", waarbij de gemeenten zich verplicht moeten aansluiten. Dat had ze beter niet kunnen zeggen, want niet alleen de Vereniging van Nederlandse Gemeenten vloog meteen in de gordijnen bij het vooruitzicht, ook in de Eerste Kamer leverde haar dat massale kritiek op. De senaat vreest dat er zo een nieuwe bureaucratisering ontstaat, en is bovendien bang dat er een vierde bestuurslaag wordt gecreëerd. En daar zit niemand op te wachten.
Ietwat geschrokken zei de minister dat er nog niks vast staat en dat het kabinet er zich nog over moet uitspreken. Maar toen Meulenbelt haar vroeg of ze bereid was af te zien van haar plan, weigerde ze dat. En dus diende de overgrote meerderheid van de senaat (alleen het CDA tekende niet) een motie in waarin de uitgangspunten van de Wabo worden omarmd, maar de verplichting tot het instellen van regionale omgevingsdiensten wordt afgewezen. Daarover zal volgende week gestemd worden, maar de uitslag staat nu al vast.
