‘Als er oorlog uitbreekt, heeft de politiek gefaald’

Vanmorgen is de Raad van Europa in Straatsburg begonnen aan een uitgebreid debat over de gevolgen van de oorlog tussen Georgië en Rusland deze zomer. SP-senator Tiny Kox was een van de inleiders, als fractievoorzitter van Europees Verenigd Links. Hij wees op de tegenstelling tussen de lijdende mensen, dood, gewond, op de vlucht en de cynische houding van de betrokken politici. “In Moskou, Tblisi en Tsinvali zeiden ze me afgelopen week allemaal niets verkeerd te hebben gedaan en alleen maar het belang van de bevolking voor ogen te hebben gehad. Maar als er een oorlog uitbreekt, móet de politiek hebben gefaald.”

“De maand augustus bewees dat er maar een korte oorlog nodig is om het leven en geluk van zoveel mensen voorgoed te ruïneren,” zo blikte Kox terug op de afgelopen weken. Hij stelde vast dat Georgië de oorlog begon met als argument de constitutionele orde in het land te willen herstellen. Dat deed het Georgische leger door een massaal bombardement op de Zuid-Ossetische hoofdstad Tsinvali en het beschieten van Russische vredestroepen. Rusland intervenieerde daarop militair om Zuid-Ossetische en Russische burgers te beschermen tegen Georgië. “Dat mag allemaal begrijpelijk klinken, maar als het leidt tot de vreselijke gevolgen die we hebben gezien, dan bewijst dit dat de gebruikte argumenten absoluut niet deugen.”

Kox riep namens zijn politieke groepering in de parlementaire assemblee van de Raad van Europa op tot een internationaal onafhankelijk onderzoek, mét steun van de Raad van Europa: “Wat ging er verkeerd en waarom, wie draagt verantwoordelijkheid en wie gaat de aangerichte schade zo goed mogelijk herstellen?”

Hij pleitte ervoor dat het onderzoek zich ook zou moeten uitstrekken tot de rol die andere landen en internationale organisaties in het conflict hebben gespeeld, waarmee ze althans gedeeltelijk ook verantwoordelijk zijn voor het niet voorkomen van de oorlog. Hij noemde de Raad van Europa zelf, waarvan Georgië en Rusland lid zijn, maar ook de Europese Unie, de NAVO en de Verenigde Staten. Dat laatste land heeft volgens Kox het Georgische leger betaald en getraind en daarmee klaar gemaakt voor het voeren van een oorlog.

Hij benadrukte het belang van onderzoek om uit te vinden wat er gebeurd is om te voorkomen dat het nog eens gebeurt: “Nu we de periode van de slechtste internationale verhoudingen sinds het einde van de Koude Oorlog zijn binnengegaan, leven we in gevaarlijke tijden. Vergelijkbare conflicten kunnen snel omslaan in nieuwe oorlogen en het is onze plicht alles te doen om dat te voorkomen.”

Volgens Kox moeten Georgië, Rusland en Zuid-Ossetië zo snel mogelijk tot een afspraak komen om internationale en nationale hulporganisaties alle kans te geven hulp te bieden aan alle slachtoffers. Ook dienen ze veiligheid te verzekeren in de voormalige oorlogszone en vluchtelingen de gelegenheid te geven veilig naar huis terug te keren. Ook moeten ze vanaf nu het internationale recht respecteren in plaats van met voeten treden en zodoende bijdragen aan herstel van de rechtsstaat, de mensenrechten en de democratie in dit deel van Europa.

Voor het debat hebben zich 130 van de 350 parlementsleden uit 47 lidstaten ingeschreven, een absoluut record. Het debat wordt donderdag voortgezet en wordt afgesloten met een stemming over een resolutie die nu nog in voorbereiding is. Daarin zal worden aangegeven wat de gevolgen van de augustusoorlog zullen moeten zijn voor de Raad van Europa en de betrokken lidstaten.