Parlementair ja na volks nee
Met grote meerderheid heeft de Eerste Kamer dinsdag ingestemd met het Verdrag van Lissabon, opvolger van de door de Nederlandse bevolking afgewezen Europese Grondwet. SP-senator Kox wees premier Balkenende op de tegenstelling tussen het parlementaire ja na het volkse nee van 2005, toen tweederde van de kiezers tegen de Europese Grondwet stemde: 'De Staten-Generaal vormen de gekozen Nederlandse volksvertegenwoordiging, maar het Nederlandse volk voelt zich op dit punt niet vertegenwoordigd. Dat moet u zorgen baren.'
Volgens Kox staat het nu aangenomen verdrag in lijn met de eerder afgewezen Europese Grondwet en de daaraan voorafgaande verdragen van Nice, Amsterdam en Maastricht. Kox: 'In Maastricht, in 1991, is de verkeerde weg gekozen. Sindsdien vertoont de Europese Unie steeds meer trekken van een centralistische en marktfundamentalistische superstaat in wording. Dat is iets wat onze bevolking niet wil. Europese samenwerking moet, maar dan om Europa socialer en democratischer te maken. Dat vereist een fundamenteel andere keuze van de politiek. Omdat de Eerste Kamer die niet wil maken, is het aan de kiezers om dat te corrigeren. Die kans krijgen ze op 4 juni 2009, als een nieuw Europees Parlement gekozen wordt.'
Het is overigens nog lang niet zeker dat het nu aangenomen Verdrag van Lissabon ook daadwerkelijk ingevoerd wordt. De Ierse bevolking heeft per referendum het verdrag afgewezen en zonder Ierse steun gaat het verdrag niet werken, bevestigd premier Balkenende in de Eerste Kamer. In oktober komt de Ierse regering met een eerste analyse. Of een tweede referendum er komt in Ierland is nog maar zeer de vraag. Het verdrag zal daarvoor hoe dan ook aangepast moeten worden. Als het tweede Ierse referendum er komt, lijkt de kans groot dat ook in Oostenrijk de bevolking een stem over het aangepaste verdrag krijgt. Maandag viel de Oostenrijkse regering van sociaal- en christen-democraten over deze kwestie. Dat deed Kox in de Senaat zeggen in de richting van PvdA-senator Eigeman: 'In Oostenrijk is een referendum de sociaal-democraten blijkbaar een regering waard; in Nederland was een plek in de regering de PvdA een referendum waard.' Zoals bekend beloofde de PvdA een referendum over het nieuwe Europese verdrag.
Die belofte slikte ze in onder druk van premier Balkenende, tot grote ergernis van een groot deel van de eigen achterban. Balkenende ontkende dat overigens: 'We hebben deze beslissing in goed overleg genomen.' Volgens Kox weet heel Nederland dat de PvdA gedraaid is op dit punt. Tegen staatssecretaris Timmermans van Europese Zaken, die tijdens het debat voortdurend de frontale aanval tegen de SP zocht, zei Kox: 'Vraagt u zich niet af waarom steeds meer van uw kiezers zich steeds beter bij ons thuis voelen als het over Europa gaat?' Timmermans zei zich zorgen te maken dat hij de boodschap niet uitgelegd kreeg maar rekende erop dat de kiezers bijtijds zouden inzien dat hij gelijk had en het Verdrag van Lissabon een grote stap in de goede richting is. Kox: 'Wie al sinds het Verdrag van Maastricht de verkeerde kant uit loopt moet niet denken dat hij met een volgende stap wél de goede richting op gaat.' De SP'er stelde voor te gaan nadenken over een ander Europees verdrag: 'Geen maxi-verdrag zoals dit verdrag of de Europese Grondwet maar veeleer een kort en helder mini-verdrag, dat niet van 'Brussel' uitgaat maar de bescherming van de belangen van de burgers voorop stelt.'
