Merkel: NAVO en EU moeten tolerant, niet arrogant zijn
De NAVO en Rusland moeten veel vaker overleggen om spanningen in Europa te voorkomen. Het volstaat niet om één keer in de zes jaar de NAVO-Rusland-raad bijeen te roepen. Dat vindt de Duitse bondskanselier Angela Merkel. De bondskanselier, deze week te gast in de parlementaire assemblee van de Raad van Europa in Straatsburg, reageerde op vragen van SP-senator Kox over de dreiging van een nieuwe deling van Europa.
Kox, voorzitter van de fractie van Verenigd Links in de assemblee, hield de bondskanselier voor dat hij haar oproep volledig steunt om nieuwe scheidslijnen in Europa te voorkomen. Die oproep botst volgens hem echter met een aantal recente ontwikkelingen: de steeds verder naar het oosten oprukkende NAVO, het omstreden Amerikaanse raketschild, de steeds groter en arroganter wordende Europese Unie en de eenzijdige onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo. Volgens Kox zijn dat ontwikkelingen die kunnen leiden tot een nieuwe deling, nieuwe blokvorming in Europa en een nieuwe wapenwedloop, in plaats van betere samenwerking en meer ontwapening.
Merkel antwoordde dat de NAVO niet langer de geografisch bepaalde Noord-Atlantische alliantie is uit de tijd van de Koude Oorlog. Het is nu een waardengemeenschap, waarvan iedereen het lidmaatschap mag aanvragen. In de relatie met anderen hoort tolerantie het sleutelwoord te zijn voor de NAVO en ook de Europese Unie, niet arrogantie, aldus de bondskanselier. Als dat niet wordt begrepen, moet daar iets aan gedaan worden. Met Rusland wordt nu overlegd over het raketschild en mogelijke samenwerking op dat punt. De onafhankelijkheid van Kosovo is volgens Merkel een zaak op zichzelf en geen precedent voor andere gebieden in Europa. Hoewel de bondskanselier zei begrip te hebben voor de zorgen van een aantal Europese landen, vond ze dat er in het geval van Kosovo geen andere keus was overgebleven.
Bondskanselier Merkel beklemtoonde hoeveel waarde haar regering hecht aan de Raad van Europa en haar kerntaak: het bevorderen van de democratie in Europa en het beschermen van de rechtsstaat en de mensenrechten op het continent. Volgens Merkel moeten de verschillende vormen van Europese samenwerking elkaar aanvullen. De Europese Unie moet daarom snel toetreden tot de Europese Conventie voor de rechten van de mens, de belangrijkste conventie van de Raad van Europa. De fractie van Verenigd Links in de assemblee, verwelkomt dat voorstel. Kox: ‘Als linkse fractie pleiten we al erg lang voor die stap. Het is te gek dat alle Europese landen de conventie getekend hebben maar de Europese Unie er tot op heden buiten staat. Als de EU toetreedt tot de conventie, kunnen EU-burgers voortaan klagen bij het Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg als door Brusselse regels hun rechten worden geschonden.’
Kosovo In een ingelast debat over de eenzijdige onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo oordeelde de fractie van Verenigd Links dat het internationale recht geschonden is en er wel degelijk precedentwerking van kan uitgaan, met alle gevaarlijke gevolgen van dien. Tegenover die eensgezinde opvatting aan de linkerkant van de assemblee stond het eensgezinde oordeel van de rechts-liberale fractie dat de stap van Kosovo juist gesteund zou moeten worden. De overige fracties (sociaal- en christendemocraten en conservatieven) bleken verdeeld. Waar de meeste West-Europese landen Kosovo erkennen, zijn landen als Spanje, Slowakije, Griekenland, Rusland, Georgië en natuurlijk Servië mordicus tegen. Zij vrezen dat separatisten in hun landen zich aangemoedigd voelen door de gebeurtenissen in Kosovo.
Oekraïne Ook Oekraïne is tegen erkenning van Kosovo. Dat zei premier Julia Timoshenko woensdag in Straatsburg tegen de assemblee. Haar regering is wel vóór toetreding van haar land tot de NAVO. Maar vooraleer die stap zal worden gezet, mag de bevolking er in een referendum over oordelen. Dat zal toetreding niet eenvoudiger maken, nu 70 procent van die bevolking tegen een NAVO-lidmaatschap is, aldus de fractie van Verenigd Links.
Raketschild De president van Slowakije, Ivan Gasparovic, liet de assemblee weten dat er in zijn land geen plaats zal zijn voor delen van een Amerikaans raketschild. Zijn land had op de NAVO-top wel ingestemd met verdere uitwerking van het Amerikaanse voorstel. Een definitief besluit moet echter nog vallen, zei hij in reactie op Kox. Die had hem eraan herinnerd dat drie maanden terug de Slowaakse premier Tiso zich nog in ronde bewoordingen tegen het raketschild had uitgesproken in de assemblee.
Recht op abortus De assemblee sprak zich na een lang debat in ruime meerderheid uit alle Europese landen op te roepen het recht van de vrouw om te beslissen over een abortus te erkennen en aan iedereen veilige zorg te garanderen. Dat gebeurde wel onder hevig verzet van conservatieve parlementsleden uit landen als Italië, Polen, Malta, Roemenië en Ierland. Hun pogingen om het voorliggende voorstel met een vloed aan amendementen kopje onder te doen gaan, mislukten. Steingrimur Sigfusson (Verenigd Links, IJsland), voorzitter van de commissie voor gelijke rechten voor mannen en vrouwen van de assemblee, zag uiteindelijk tweederde van de assembleeleden zich vóór het door zijn commissie geprepareerde rapport uitspreken. Dat tot grote tevredenheid van Verenigd Links-woordvoerder Pernille Frahm (Denemarken) en de vrouwenbewegingen in verschillende landen, die de assemblee om steun hadden gevraagd voor Europa-brede decriminalisering van abortus.
Tegen extremisme en terrorisme De assemblee riep verder de nationale parlementen en regeringen op om het hoofd te bieden aan zowel extremisme tegen moslims als islamitisch-fundamentalistisch terrorisme. De vrijheid van religie moet beter beschermd worden en de integratie van moslim-immigranten meer bevorderd, aldus de assemblee. De fractie van Verenigd Links waarschuwde bij monde van Allessandro Rossi (San Marino) voor toenemende ‘islamofobie’ en pleitte voor beter beleid om integratie daadwerkelijk mogelijk te maken.
Meer geld voor mensenrechten Thomas Hammarberg, Europees commissaris voor de mensenrechten, deed verslag over zijn activiteiten in het afgelopen jaar. Ondanks alle fraaie conventies over de bescherming van mensenrechten, komt hij nog veel wantoestanden tegen in Europese landen. SP-senator Tuur Elzinga pleitte namens de fractie van Verenigd Links voor meer ondersteuning voor deze uiterst belangrijke activiteit van de Raad van Europa. Overigens zal de SP komende dinsdag in de Eerste Kamer samen met de overige fracties de regering oproepen om te zorgen voor een betere financiering van de Raad van Europa, zijn assemblee, het Hof voor de Rechten van de Mens en de mensenrechtencommissaris.
De assemblee evalueerde recente verkiezingen in onder meer Armenië, Montenegro, Servië en Rusland, waar naartoe de assemblee haar waarnemers had gestuurd. Met name de Armeense en Russische presidentsverkiezingen voldeden volgens de waarnemers niet aan de normen van vrije een eerlijke verkiezingen.
