Overheid moet niet bang zijn voor ‘betuttelen’

Minister Cramer van Milieu wil een campagne om mensen in het land te vragen bewuster te gaan consumeren. Onzin, stelt Remi Poppe. Je kunt een consument niet aanrekenen dat de goedkoopste stofzuiger niet milieuvriendelijk is. Vervuiling moet bij de bron worden aangepakt.

De Nederlandse productie en consumptie gaan op dit moment ten koste van landen om ons heen. Dat stelt het Milieu- en Natuurplanbureau (MNP) deze week in zijn duurzaamheidsverkenning. Dezelfde conclusie trok de VN eerder deze maand: de impact die westerse landen hebben op natuur en milieu in de rest van de wereld is veel te groot. Minister Cramer gaat er van uit dat de consument via de vraag de producenten beïnvloedt. De markt leert ons al eeuwen dat het zo niet werkt. Neem bijvoorbeeld stofzuigers: er is altijd keuze uit tientallen soorten en maten, maar de goedkoopste is zelden de meest energiezuinige. En bij de keuze bepaald de dikte van de portemonnee vaak welke stofzuiger het wordt.

Bovendien vindt 70 procent van de Nederlanders sowieso dat het een taak is van de overheid om de milieuproblemen op te lossen. Vrijwillige gedragsverandering gaat dus niet werken. Een verbod op de productie van milieuonvriendelijke zaken - zodat de consument niet meer de keus heeft tussen goed of slecht voor het milieu - helpt daarentegen wel. De overheid moet durven ingrijpen en niet altijd bang zijn te worden beschuldigd van ‘betuttelen’. De regering treedt momenteel echter volstrekt onlogisch op door aan de ene kant te roepen dat het allemaal milieuvriendelijk moet en aan de andere kant de productie van energieslurpende huishoudelijke apparaten in stand te houden. Die dubbele moraal krijgt de minister aan mij niet uitgelegd. Ik zie die hele promotietoer voor een duurzame moraal dan ook totaal niet zitten. Het enige dat de minister hiermee bereikt is dat ze straks, als de milieudoelen niet gehaald worden, de consument de schuld kan geven.

De Tweede Kamer steunt gelukkig wel mijn initiatief om te komen tot eenduidige richtlijnen voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, bij zowel productie als internationale handel, vooral voor bescherming en behoud van natuur en milieu. Bedrijven maken zich er nu veel te makkelijk van af met glossy jaarverslagen en de sponsoring van een boomplantdag of een lokale natuurvereniging. Ook uit hun productie en handelspraktijken moet gaan blijken dat ze natuur en milieu serieus nemen, zowel in Nederland als in de rest van de wereld. De aanpak van vervuiling moet beginnen bij de bron, niet aan het einde van de keten bij de consument.