SP wil betere controle van stemmachines

Er moeten meer waarborgen komen om stemmen via een stemcomputer veilig te maken. Dit heeft SP-Kamerlid Ewout Irrgang vanavond bepleit in een uitzending van Tros Radar. Uit onderzoeken in Amerika en Ierland, waar vergelijkbare stemcomputers worden gebruikt, bleek dat er bij elektronisch stemmen zonder voldoende veiligheidsmaatregelen tal van mogelijkheden zijn om fraude te plegen.

Bijna elke Nederlandse gemeente maakt gebruik van elektronisch stemmen. Recente onderzoeken tonen aan dat elke momenteel gebruikte vorm van elektronisch stemmen vatbaar is voor fraude. In eerdere antwoorden op Kamervragen van de SP over de betrouwbaarheid van stemcomputers gaf toenmalig minister Pechtold aan geen enkele reden te hebben om onze stemcomputers niet te vertrouwen. Irrgang: “De buitenlandse onderzoeken hebben niet alleen bij mij veel vragen opgeroepen. Ik wil dat naar Iers voorbeeld een commissie wordt ingesteld die nagaat hoe veilig onze stemcomputers zijn.”

Een recent Amerikaans rapport The Machinery of Democracy (pdf) toont aan dat er nog veel risico's kleven aan elektronisch stemmen. Onderzoeken van de Ierse overheidscommissie geven aan dat met potlood stemmen betrouwbaarder is dan elektronisch stemmen. Als de aanbevelingen van diezelfde commissie worden opgevolgd kan de marge zeer klein worden gemaakt, maar dan moet wel een zeer uitgebreid pakket maatregelen worden genomen.

Irrgang: “De bevindingen van de Ierse en Amerikaanse onderzoekers geven aan dat men niet te goed van vertrouwen moet zijn als het gaat om de techniek. Bij draadloze transmissie van uitslagen kan bijvoorbeeld iedereen met een goed stel hersenen inbreuk plegen en manipuleren. Vertrouwen in democratie begint bij het vertrouwen in het stemsysteem. Ik wil elke twijfel wegnemen, ik neem aan de minister ook.”

De SP’er beseft dat het voor 22 november misschien niet mogelijk ons hele systeem volledig te onderzoeken. “Er is echter een aantal oplossingen dat het machinaal stemmen fraudebestendiger en beter controleerbaar kan maken. Eén daarvan is het 'papieren spoor', een geprint afschrift van de stem die de kiezer zelf controleert en een vast bewijs vormt, zodat een hertelling achteraf mogelijk is. Die mogelijkheid bestaat nu niet. Op dit moment is de hele machine is een zwart gat, ook voor de Kiesraad. TNO keurt de machines, maar kijkt niet naar de software, dat lijkt mij gezien de risico's niet genoeg. Een commissie moet ons elektronisch stemsysteem uitgebreid onderzoeken en zo nodig bindende aanbevelingen doen. Irrgang heeft minister Remkes (Binnenlandse Zaken) om een reactie gevraagd.

Vragen van het lid Irrgang (SP) aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties

1. Is de minister op de hoogte van het rapport The Machinery of Democracy over de risico's van elektronisch stemmen? (2006)
2. Is de minister op de hoogte van de bevindingen van de Ierse commissie voor elektronisch stemmen?
3. In hoeverre zijn volgens de minister de bevindingen in de rapporten van toepassing op de in Nederland gebruikte stemmachines?
4. Is de minister bereid om een commissie in te stellen die de risico's van het huidige systeem van elektronisch stemmen in Nederland onderzoekt? Zo nee, waarom niet?
5. Is de minister bereid om nog voor 22 november de papieren controle stem, de zogeheten 'paper trail' in te voeren, zodat fysieke hertelling van de stemmen mogelijk blijft? Zo nee, waarom niet?
6. Is de minister bereid om voor 22 november ervoor te zorgen dat de Kiesraad toegang heeft tot de broncode van de gebruikte stemmachines zodat er ten alle tijde inzicht is in de verwerking van de stemmen? Zo nee, waarom niet.