Van Velzen torpedeert huurbeleid minister Dekker

SP-Kamerlid Krista van Velzen heeft tijdens de begrotingsbehandeling voor volkshuisvesting geen spaan heel gelaten van de plannen van minister Dekker. Het kabinet wil de huren van zo’n 600.000 woningen liberaliseren, wat zal leiden tot gigantische huurstijgingen voor honderdduizenden Nederlanders.

Hoewel het debat over de liberalisering pas begin volgend jaar zal plaatsvinden, nam de Kamer tijdens de begrotingsbehandeling al een voorschot. Van Velzen verwierp de plannen en roept iedereen op om tot het debat (begin volgend jaar) zoveel mogelijk proteststemmen te laten horen, bijvoorbeeld door een protestmail te sturen aan de verschillende woordvoerders. De SP bereidt momenteel meer acties voor om de desastreuze plannen van tafel te krijgen.

• Meer informatie over de actie ‘Huren niet omhoog!’

Voorzitter. Van Dale geeft drie definities van volkshuisvesting: 1. het verschaffen van voldoende en goede woningen aan het volk; 2. een dienst die het verschaffen van woningen tot taak heeft; 3. een manier waarop het volk gehuisvest is. Welke definitie kiest de minister? Ik onderscheid vier kernbegrippen in haar beleid: huurstijging, woningtekort, bezuinigingen op huursubsidie en tot slot de grote voltreffer: sloop. Deze woorden lijken mij eerder in strijd met de definities van Van Dale dan in lijn hiermee. Van alle kanten bereikten mij de afgelopen weken berichten over de slechte stand van de volkshuisvesting. SP-afdelingen in het hele land voeren actie. Mijn brievenbus en mijn mailbox werden overstroomd met duizenden brieven en mailtjes. Veel mensen blijken zich grote zorgen te maken over de voorstellen van de minister voor de liberalisering van het huurbeleid.

Ik begrijp heel goed dat de minister zich zorgen maakt over het achterblijven van de woningbouwproductie. Als wij niet uitkijken, wordt die productie in gebieden met grote huisvestingsproblemen ingehaald door de sloop. De minister vertaalt deze ontwikkeling door binnen haar dereguleringsbeleid meer ruimte te bieden voor marktpartijen. Alle gelijkmatige stappen tot liberalisering hebben geleid tot een toename van het woningtekort. Vanaf 1998 is het tekort aan woningen met ruim 50% gestegen. De doorstroming is afgenomen en de woningbouwproductie is ingezakt. Op basis hiervan is mijn conclusie dat de liberalisering tot nu tot mislukt is. De reactie van deze VVD-minister is eigenlijk teleurstellend. Wij zien dat er al een fout gemaakt is, maar de minister doet er nog een schepje bovenop. De liberalisering gaat nog verder, terwijl men al kan zien dat het fout gaat. De fout wordt alleen maar groter. Ik wens de minister daar veel succes mee.

Eén van de gemakkelijkste manieren om de woningvoorraad toe te laten nemen, is niet liberaliseren maar stoppen met slopen. In prettiger termen heet dat stadsvernieuwing. Het bevorderen van gemengde wijken blijkt in de praktijk neer te komen op sloop van goede woningen met hooguit een beetje achterstallig onderhoud. De TU Delft heeft hier recent onderzoek naar gedaan. Professor Thomson geeft aan dat er nauwelijks slooprijpe sociale huurwoningen zijn. De woningen die gesloopt worden, zijn grotendeels heel goed bewoonbaar. Ik vraag de minister om paal en perk te stellen aan deze massale sloop en initiatieven te ontwikkelen die het onderhoud en het behoud van sociale huurwoningen stimuleren. Dan hoeft er veel minder gebouwd te worden en kunnen de problemen snel worden opgelost. Juist met het oog op de overspannen woningmarkt vraag ik de minister om alleen sloop toe te staan als er een gelijkwaardige woning, ook qua huurprijs, is gebouwd. Is de minister bereid om in deze prangende omstandigheden deze concessie te doen?

Deze minister ziet het bevorderen van doorstroming als een van de voornaamste manieren om de huisvestingsproblemen op te lossen. Doorstromen klinkt wel lief, maar er wordt mee bedoeld dat mensen hun huis uit gepest worden. De minister ontmoedigt mensen in een sociaal huurhuis te wonen als zij ook een huis kunnen kopen of een hogere huur kunnen betalen. Als de plannen van de minister door de Kamer worden goedgekeurd, zal de doorstroming verder stagneren. Zoals de Amsterdamse wethouder Duco Stadig opmerkte: huurliberalisatie zal ertoe leiden dat mensen die huursubsidie hebben in die overgangsperiode juist geen plaats zullen maken. Zij blijven zitten uit angst om met een hogere huur geconfronteerd te worden. Het bevorderen van doorstroming vind ik geen probleem, maar huurdertjes pesten gaat mij veel te ver. Is de minister bereid positieve voorstellen te doen die de doorstroming bevorderen?

De achterblijvende bouwproductie is voor de minister aanleiding om de huren te liberaliseren. Dat is een totaal verkeerd beleid. De vraag naar goedkope woningen is gigantisch. Door de huren te liberaliseren, zal het aandeel goedkope woningen juist afnemen. Waar er vraag is, creëert de minister een onderaanbod.

Je lost daar geen problemen mee op. Je creëert daar problemen mee. Vele honderdduizenden huurders dreigen in de problemen te komen door deze maatregelen, zeker als zij een inkomen precies boven de huursubsidiegrens hebben. Dat is alleen maar bedoeld om zodoende de productie van dure huizen omhoog te brengen. Ik wil graag zien dat de minister de regie terugpakt. Zij moet niet de pootjes laten hangen naar de steenrijke corporaties die nog meer inkomsten willen hebben. Zij moet luisteren naar huurders die terecht zorgen hebben over de toekomst en de gigantische huurexplosie die eraan komt.

Ik zag vorige week bij de behandeling van de begroting van Verkeer en Waterstaat dat een CDA-minister in zwaar weer kwam doordat een VVD-Kamerlid zich niet in haar beleid kon vinden. Vandaag verwacht ik de zoete wraak van een CDA-Kamerlid op deze VVD-minister. Het congres van het CDA op 13 november kwam op mij uiterst helder over. CDA-leden willen in meerderheid lasten maximeren. Ik verwacht dat de CDA-fractie zich daar netjes bij aansluit. Of is het dualisme inmiddels al zover doorgeslagen dat de CDA-fractie en de CDA-partij afzonderlijke standpunten gaan innemen? Is de VVD-minister bereid om rekening te houden met deze gevoeligheden van de CDA-partij en naar ik hoop ook CDA-fractie? Of vertoont zich hier vandaag opnieuw een scheurtje binnen de coalitie?

In Amsterdam heeft de CDA-fractie zich gekeerd tegen de voorgenomen huurontploffing. Om zo snel mogelijk duidelijkheid te geven aan de huurders, wil ik deze week het CDA onder andere de mogelijkheid bieden om zich ook landelijk uit te spreken tegen deze liberalisatieplannen. Ik zal daarop in tweede termijn, als dat nog nodig is, terugkomen via een motie. Ik hoop dat de minister, gezien de reactie van de Kamer, spontaan tot herbezinning zal komen en deze idiote liberaliseringsplannen terug zal nemen. De huurexplosie die deze minister wil veroorzaken, lijkt mij op zijn minst in strijd met haar doel om te gaan bezuinigen op huursubsidie. Huurprijzen zullen door de plannen van de minister eerder boven de huursubsidiegrens komen. Daardoor zal de overheid meer huursubsidie moeten uitkeren. Ik vraag aan de minister of dit klopt. En als zij daar geen antwoord op heeft, wil zij dan onderzoeken of deze plannen leiden tot meer aanspraak op huursubsidie? Is dat niet een gekke manier om woningbouwproductie te gaan subsidiëren? De SP pleit ervoor om niet via allerlei omzichtige maniertjes de woningbouwproductie te bevorderen maar dit te doen door de overheid gewoon weer woningen te laten bouwen. Wij moeten terug naar de oude situatie waarin de minister de corporaties gewoon richting kan wijzen.

Voorzitter. Er wordt dit jaar opnieuw bezuinigd op de huursubsidie. Het gaat ten opzichte van 2003 over iets van 150 mln euro. Dat is erg wrang gezien het douceurtje van 250 mln euro voor de mensen die hun hypotheek op hun eigen woning al hebben afgelost. De minister wil dit de komende jaren verder doorzetten. In deze tijden waarin minima het al zwaar genoeg hebben, kan ik niet anders zeggen dan dat deze maatregel asociaal is. Ik weiger daarom verantwoordelijkheid te dragen. Ik heb daartoe een amendement ingediend: huren bevriezen, woningbouwcorporaties laten betalen. Daarmee kunnen we problemen voorkomen. Dat is een sociale keuze. Ik hoop dat deze minister eindelijk een keer met haar hart wil spreken en de huursubsidieontvangers niet opnieuw in de kou wil laten staan.

Voorzitter. Een paar woorden over het initiatiefwetsvoorstel van de PvdA en VVD, die de koopsubsidiegrens willen verplaatsen naar de ziekenfondsgrens. De minister wil de mensen die geen huursubsidie ontvangen, enorm treffen met haar huurliberalisatie. Ik denk dat in dit licht een maatregel noodzakelijk en rechtvaardig is, namelijk het onderscheid tussen het bevorderen van koop en huur niet laten ontstaan. Er zal dan ook geen schade van liberalisatie voor deze groep ontstaan. Deze zal binnen de perken blijven. Ik neem aan dat we snel kunnen gaan spreken over het initiatiefwetsvoorstel en dat we ook een aantal negatieve kanten daarvan kunnen bekijken. Mijn fractie is niet onverdeeld positief over dit wetsvoorstel.

Voorzitter. Dan het spreidingsbeleid. Volkshuisvesting speelt een belangrijke rol bij integratie. Dat wordt algemeen erkend. De aanbevelingen van de commissie-Blok over divers woningaanbod en vergroten van sociale cohesie in achterstandswijken kon op veel steun binnen deze Kamer rekenen. Maar hoe moet dit nu uitgevoerd worden? Hoe sporen de liberaliseringsplannen van deze minister met de wens om integratie te bevorderen?

Ik steun de oproep van de PvdA om onderzoek te doen naar de segregerende effecten van deze liberaliseringsvoorstellen van de minister. Wil zij de regie nemen om de aanbevelingen van de commissie-Blok uit te voeren of blijft het bij loze kreten? Ik kom tot de conclusie dat dit liberaliseringsbeleid contraproductief werkt op de integratie.

De heer Verdaas heeft al aandacht besteed aan de positie van daklozen. Wij hebben in 2002 het actieplan "onder dak" opgesteld, waarin concrete aanbevelingen worden gedaan. Ik kom slechts tot de conclusie dat sinds die tijd het eigenlijk alleen maar bergafwaarts is gegaan. Wij spreken momenteel al over 2331 dakloze gezinnen. Dat kunnen wij in een welvarende maatschappij als Nederland niet accepteren. Wat wil de minister doen om alle daklozen onder dak te brengen en ervoor te zorgen dat niemand meer uit huis wordt gezet zonder dat duidelijk is waar men opnieuw onder dak kan?

Mijn collega Piet de Ruiter wees er vorig jaar al op dat onze jongerenafdeling bezig is met een kraakoffensief om de problemen bij de jongerenhuisvesting inzichtelijk te maken. Kraken leeft nog steeds. Ik weet dat er in deze Kamer veel mensen zijn die niet zo positief denken over kraken. Ik zie dat wel als een positieve factor, als een actie tegen leegstand, tegen woningnood en tegen huurexplosies. Degenen in de Kamer die zich tegen het kraken richten, vraag ik om samen met mij de strijd aan te gaan om de woningnood aan te pakken. Kraken is een oplossing, maar de woningnood, een huurexplosie en leegstand zijn problemen. Laten wij daar wat aan doen. Dan kunnen wij het altijd nog over kraken hebben, want dat mag nu geen prioriteit zijn.

Ik roep de minister op om aan de slag te gaan met volkshuisvesting. Sturend beleid met speciale aandacht voor juist die mensen die niets hebben aan een grote marktsector. Stoppen met slopen. Investeren in woningbouw. Huurders serieus nemen. Gemengde wijken van twee kanten bevorderen. Daklozen onderdak bieden. Passende huisvesting verzorgen voor jongeren en voor ouderen en vooral stoppen met plannen voor verdere huurliberalisering. Tegen dit laatste hebben wij via onze website mensen opgeroepen om te protesteren. Er zijn inmiddels al duizenden mails binnengekomen. Honderdduizenden mensen maken zich bezorgd over deze waanzinnige plannen van de minister. Ik hoop dat zij dit nog tijdens deze begrotingsbehandeling bij zal sturen. Helaas is de minister op haar manier duidelijk bezig, de definitie van het woord "volkshuisvesting" aan te passen. Ik vraag haar wat zij over een paar jaar als definitie in de Van Dale wil lezen voor het begrip "volkshuisvesting".