‘Het verzet heeft geloond, maar hoofdprijs is nog niet binnen’

“Als wij één ding mogen concluderen, dan is het wel dat verzet en actie zin hebben en dat doet mij goed.” Zo opende Agnes Kant deze week haar bijdrage aan het debat over het sociaal akkoord in de Tweede Kamer. De grootste vakbondsdemonstratie ooit en eensgezinde stakingen hebben effect gehad, stelde zij vast. “Door het verzet is nu al een aantal prijzen binnengehaald, maar de hoofdprijs helaas nog niet: dat is in mijn ogen de val van dit impopulaire en ongeloofwaardige kabinet.”

De complete bijdrage van Agnes Kant aan de eerste termijn van het debat over het sociaal akkoord:

De demonstranten waren niet opgehitst, zoals de heer Van Aartsen dat zei op de dag van de demonstratie, maar wisten heel erg goed waartegen zij demonstreerden. Naar mijn overtuiging is de overgrote meerderheid voor behoud van solidariteit en dat heeft men op de dag van de demonstratie laten zien.

De vraag blijft toch waarom dit kabinet het zo lang uit de hand heeft laten lopen. Het is mijn stelling dat men blijkbaar heeft verwacht, de ruggegraat van de vakbeweging te kunnen breken. Daarom heeft men ook eigenlijk hoog spel gespeeld. Die zet in het spel heeft het kabinet verloren. Als dat het niet was, dan begrijp ik echt niet wat anders het doel zou zijn geweest van de arrogantie en de koppigheid van het kabinet in de afgelopen maanden. Eveneens onbegrijpelijk is, als je nu terugkijkt, waarom ineens wel kan, wat daarvoor blijkbaar niet kon.

Dat vraagt om een uitleg. Het is vooral vreemd dat de ex-vakbondsman en huidige minister De Geus het zover heeft laten komen en dat hij het vervolgens ook niet vlot heeft kunnen trekken. Hij heeft vooral al die tijd buitenspel gestaan, ook op het eind bij het zoeken van een oplossing. Als afleidingsmanoeuvre heeft het kabinet even een snuffelknaapje rondgestuurd, maar als je nu terugkijkt, is het vooral onder druk van het verzet dat er iets moest gebeuren. Maar ook de druk van de aankomende behandeling in de Tweede Kamer van het wetsvoorstel over de levensloop heeft meegewerkt, die houdt natuurlijk duidelijk verband met de VUT/prepensioenmaatregel van het kabinet. Het zijn naar mijn oprechte mening deze externe omstandigheden die geleid hebben tot een sociaal akkoord, en niet het verstand van het kabinet of van de minister van Sociale Zaken.

Voorzitter. Als ik naar de balans van het akkoord kijk, kan ik zeggen welke prijzen er dankzij het verzet zijn binnengehaald. CAO’s worden blijvend algemeen verbindend verklaard; de korting van de ontslagvergoeding van de WW gaat niet door; de korte WW wordt niet afgeschaft; een deel van de WAO’ers wordt niet hergekeurd tegen strengere eisen; het verbod op aanvullingen in het tweede ziektejaar is van de baan en de levensloopregeling kan collectief via de CAO’s worden uitgevoerd. Daardoor wordt het mogelijk dat voor een deel van de gevallen er toch gestopt kan worden op momenten waarop het nu ook kan.

Deze opsomming maakt duidelijk dat het echt een overwinning is op een aantal fronten. Het klopt niet als mevrouw De Vries van de VVD-fractie zegt dat het sociaal akkoord niet schokkend is, al mag zij dat wel zeggen. Als zij echter vervolgens zegt dat het slechts om technische wijzigingen gaat, dan acht ik dat gewoon kletspraat en onzin. Wel waar is wat minister De Vries stelt in een interview, namelijk dat de kabinetsplannen in grote lijnen overeind zijn gebleven. Daarin heeft hij gelijk. Ik citeer hem: wij hebben concessies gedaan, maar die raken de essentie van het kabinetsbeleid niet. Inderdaad, de agenda van het kabinet is niet bijgesteld, die is niet veranderd. Laat ik het wat harder zeggen: er is een aantal rotplannen aangepast, maar het rotkabinet blijft zitten. Laat ik het nog eens anders zeggen: het gaspedaal wordt wat minder hard ingetrapt, maar de koers is niet gewijzigd.

Voorzitter. De SP-fractie vindt het heel goed dat er een akkoord is, maar zij heeft nog steeds forse kritiek op de plannen die nu uiteindelijk opgeteld allemaal overblijven. Kijk naar VUT/prepensioen. Het was natuurlijk veel beter geweest als dit kabinet die slechte voorstellen gewoon had ingetrokken. Er moet nu immers van alles omgebouwd worden, om voor een deel weer hetzelfde te bereiken, CAO-partijen, pensioenfondsen en anderen moeten allerlei nieuwe regelingen maken. Dat is erg ingewikkeld en het vergt heel veel werk. Het is een beetje winst, maar aan de andere kant ook volledige waanzin. Had dat voorstel gewoon ingetrokken.

Dan kom ik bij de WAO. Dat is natuurlijk winst, maar waarom moeten mensen onder de 50 niet uitgesloten worden van die strenge herkeuringen? Dit is toch gewoon pure willekeur?

Het gevolg van de herkeuring is ook dat er onrust is ontstaan onder met name de jonggehandicapten, de Wajongers, en hun ouders omdat de kans bestaat dat zij hierdoor in de bijstand terechtkomen. Wij hebben altijd duidelijk gemaakt dat hetgeen wat nu op tafel ligt, namelijk het afschaffen van de WAO voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten, voor ons echt volstrekt onaanvaardbaar is. Dat gaat dus nu wel gebeuren.

En dan zijn er nog andere asociale kabinetsplannen die ertoe leiden dat de koopkracht van mensen die het niet kunnen dragen jaren achtereen toch steeds verder wordt aangetast. Ik doel op mensen met lagere inkomens, mensen met een uitkering, chronisch zieken en gehandicapten. Het doet mij wel deugd dat er afgelopen weekend op een partijcongres van het CDA een resolutie is aangenomen die daar nadrukkelijk iets over zegt. Ik wil mij vandaag de kans niet laten ontnemen om de minister-president te vragen wat zijn reactie daarop is. Ik noem één specifiek punt uit die resolutie, namelijk dat de minima de komende jaren geen koopkracht meer hoeven in te leveren en dat er bij voorrang moet worden gewerkt aan herstel van hun koopkracht. Ik hoor graag een reactie van de minister-president op de uitspraak van zijn partij.

Veel mensen die ik heb gesproken op 2 oktober op de demonstratie protesteerden ook hiertegen. Er is dus alle reden om het verzet tegen het kabinet door te zetten en verder op te voeren, want verzet loont. Acties tonen aan dat met strijd is te winnen. Door het verzet is nu al een aantal prijzen binnengehaald, maar de hoofdprijs helaas nog niet. De hoofdprijs is in mijn ogen de val van dit kabinet. Dat is een heel mooi democratisch doel waar het gaat om een kabinet dat de laagste populariteit en geloofwaardigheid ooit heeft.