Gebroken Haagse beloftes breken Groningers

Daar zaten we weer. Maandag was er weer een debat over de ramp die mede door dit kabinet wordt aangericht in Groningen. Elke keer horen we dat het nu toch echt opgelost gaat worden. En elke keer gaat het mis. Welke belofte aan Groningen is er niet gebroken, was mijn vraag aan het kabinet.

Toen ik 4,5 jaar geleden Kamerlid werd zei minister Kamp: over 5 jaar is de versterking afgerond. Maar nu wacht 92% van de getroffen mensen nog steeds. De schade zou snel en ruimhartig worden opgelost, maar nu staan er ruim nog 35.000 schademeldingen open.

En de grootste belofte: De gaskraan zou helemaal dicht. Nu overweegt het kabinet om die weer open te draaien. Terwijl we beving op beving hebben. Het is code rood qua seismische activiteit.
 
Hoeveel beloftes kun je breken totdat mensen breken? Rutte zei in Groningen: ‘We hebben al zo vaak beloftes gedaan die we niet zijn nagekomen, dus dat gaan we niet meer doen, beloftes doen’. Hoe cynisch is dat? Deze ramp lossen we niet op door geen nieuwe beloftes te doen. Deze ramp kan alleen nog worden opgelost door het anders te doen. Luister nou echt naar de bewoners en kom met een crisisaanpak. Stop met het wantrouwen van gedupeerden en draai de gaskraan dicht.

Ongelijkheid

Het is de gaswinning die de huizen scheurt, maar het is de aanpak van de overheid die onze harten en onze gemeenschappen scheuren. De ongelijkheid in Groningen wordt steeds groter. Tussen de mensen die alles krijgen, mensen die niets krijgen en mensen die te weinig krijgen. De nieuwe versterkingsaanpak zorgt voor meer ongelijkheid.

Bijvoorbeeld in de Ommelanderstraat in Ten Boer. De bewoners hebben exact dezelfde huizen als mensen in de Blinkerdlaan. Die huizen in de Blinkerdlaan worden gesloopt en opnieuw gebouwd, maar de bewoners in de Ommelanderstraat krijgen dat niet. Niet zeker weten of je huis veilig is. In een huis met schade zitten. En dan nog jaren moeten wachten tot je iets weet. Hetzelfde gebeurt in Uithuizen. Waar een blok van 10 huizen met veel schade niet wordt versterkt, terwijl identieke woningen ernaast wel worden gesloopt en opnieuw worden gebouwd.

‘Wij Groningers zijn niet zielig, wij zijn de sterken’, dichtte Inge Zwerver zo mooi. Maar zelfs de sterksten verliezen gevechten. In Krewerd bijvoorbeeld. Zij kwamen met hun eigen plan en minister Ollongren noemde het ‘een prachtig initiatief’, zei ‘onder de indruk’ te zijn, het dorp was een ‘voorbeeld’. En nu lopen ze vast. De voorman haakt gedesillusioneerd af en bewoners verliezen het vertrouwen.

Wat zegt het kabinet tegen deze bewoners in Ten Boer, Uithuizen, Krewerd en al die anderen? Ze moeten erkennen dat de versterking na al die jaren dramatisch verloopt. Weer een nieuw papieren plan gaat daar geen enkele verandering in brengen als de basis niet op orde is.

‘In 2021 moet het gaan gebeuren’, zei de NCG-topman Spijkerman en daar mochten we hem aan houden. Na 10 maanden zijn slechts 500 van de beloofde 1500 woningen gedaan. Welke regeling, batch of plan voor versnelling is er niet vertraagd? Het is niet gek dat de bewoners nu zeggen dat de NCG een onbetrouwbare partner is.

Bewoners moeten nog steeds duizenden of tienduizenden euro’s eigen geld inleggen en zelfs de kleinste dingen gaan mis, met enorme gevolgen. Bewoners die eindelijk na jaren en jaren wachten terug kunnen naar huis om er dan achter te komen dat dat niet kan omdat de nutsvoorzieningen niet aangesloten kunnen worden. Hoe kunnen zij nog geloven dat het nu wel geregeld wordt?

Soms lukt het - vaak na lange strijd - om een beetje ongelijkheid op te heffen. Eindelijk komt er nu 25 miljoen euro voor mensen die te weinig waardedaling vergoed kregen van de NAM. Nu nog de uitvoering. Maar er blijft ongelijkheid voor de mensen die nu te weinig of helemaal geen waardedaling vergoed krijgen zoals de mensen in Ulrum en Zoutkamp. Het is gelukt om de loting voor de subsidie van 10.000 euro te stoppen. Maar er is nog steeds niet voldoende geld voor alle gedupeerden die er recht op hebben.

We zijn er blij mee dat de minister heeft toegezegd dat ook sociale huurders die huren van commerciële verhuurders compensatie krijgen, maar de vrije sector huurders krijgen nog steeds niets. Ik heb stapels verhalen van hen. Huurders die schrijven dat hun huis ‘van ellende uit elkaar valt’. 800 euro huur betalen per maand voor een slecht huis en geen compensatie krijgen. Huurders die vanwege de versterking naar een wisselwoning moeten en totaal niet weten waar ze aan toe zijn. Zij krijgen geen compensatie. De vele huurders van MVGM, sommigen huurden hetzelfde huis eerst van een corporatie maar het werd verkocht en anderen zitten in een onzekere positie met een jaarcontract. Allen met schade en achterstallig onderhoud. Ook zij krijgen geen compensatie.

Er ontstaat ongelijkheid bij de versterking, bij de regelingen en subsidies én bij de schadeafhandeling. Er staan ruim 35.000 schademeldingen open, een tragisch record. Terwijl gedupeerden soms niet eens meer melden omdat ze al zo eindeloos wachten. En de bevingen blijven nog decennia komen.

Het kabinet heeft zoveel beloftes aan Groningen gebroken, het breekt de Groningers. Dat lossen we niet op door geen nieuwe beloftes te doen, dat lossen we op door het anders te doen.

Ik wilde eindigen met een paar zinnen voor de gedupeerden uit een gedicht van Inge Zwerver die me raakten.
 
 

De Sterken

De onmacht, het onrecht

angsten, het beven

toch, dit is mijn land en hier wil ik leven

hier wil ik leven

langs diepen en maren

want ons land heb ik altijd

als eerlijk ervaren