Laat links zich opnieuw uit elkaar spelen?
Na de vorige verkiezingen van 2010 keek ik met enige jaloezie naar de rechtse partijen. Hoe fundamenteel de verschillen tussen VVD, CDA en PVV ook waren, zij besloten toch om samen te werken, om links uit de regering te houden. Hoe anders was de situatie op links, waar SP en PvdA inhoudelijk heel dicht bij elkaar stonden, maar er niet in slaagden samen een vuist te maken. De PvdA heeft een lange traditie van voor de verkiezingen naar de SP kruipen en na de verkiezingen alleen verdergaan. Dat heeft onze beide partijen geen goed gedaan.
In aanloop naar de verkiezingen van 2006 deed ik in de Volkskrant (29 augustus) een oproep aan toenmalig PvdA-leider Wouter Bos, om een keuze te maken voor linkse samenwerking. De SP stond hoog in de peilingen en SP en PvdA konden samen een groot sociaal blok vormen, waarmee we sterk zouden staan in de onderhandelingen. Vanaf 2005 waren onder de noemer ´Een ander Nederland´ regelmatig vertegenwoordigers van PvdA, SP en GroenLinks bij elkaar gekomen om die samenwerking voor te bereiden. Ik heb aan die bijeenkomsten goede herinneringen overgehouden, zeker ook aan de gesprekken met Diederik Samsom, die namens de PvdA aanwezig was.
Wouter Bos heeft toen die keuze niet willen maken. Daardoor kwam de PvdA in 2006 in een impopulaire regering en bleef de SP in de oppositie. Linkse kiezers hebben ons die keuze toen beide aangerekend. Zij begrijpen niet dat rechtse partijen wel kunnen samenwerken, maar linkse partijen niet. Ondanks de grote verschillen tussen onze partijen, in standpunten, maar ook in cultuur, is de SP zich voor die samenwerking blijven inzetten. Dat werd nog versterkt na het aantreden in 2010 van Emile Roemer. Nieuwe mensen, zo was de verwachting, boden nieuwe mogelijkheden. Dat gold nog meer na het aantreden dit jaar van Diederik Samsom als nieuwe leider van de PvdA.
Ik denk dat links nu een historische taak heeft. We leven in een tijd van diepe crisis en gebrek aan vertrouwen. Zelden is zo duidelijk geworden waar rechts beleid toe kan leiden. Dat betekent ook dat de kansen voor een links alternatief groter zijn dan ooit. Premier Rutte heeft de gevaren van dit linkse alternatief onderkend, door samenwerking met onze beide partijen uit te sluiten. Emile Roemer heeft de mogelijkheden van dit alternatief versterkt, door de PvdA opnieuw de hand te reiken. Onze kiezers moeten over enkele dagen een keuze maken. Dat kan alleen als wij zelf durven kiezen. En Diederik Samsom durft te leren van het echec van 2006.
