Stop Top 100 tombola ziekenhuizen
De minister vindt het van ongekende waarde! Ze is ervan overtuigd: de ziekenhuis Top 100 van het Algemeen Dagblad (AD) zet ziekenhuizen aan tot verbeteringen en de patiënt kan als ware het een consument op zoek naar het beste ziekenhuis.
Helaas ging het AD ging vorig weekend de mist in met het publiceren van de Ziekenhuis top 100. De eerste versie van deze lijst waarin ziekenhuizen langs de meetlat worden gelegd bleek niet te kloppen. In de uiteindelijk versie wisselde nog een flink aantal ziekenhuizen van plek. Een fout kan gemaakt worden, niets menselijks is ook het AD vreemd, maar de gevolgen kunnen groot zijn.
Commercieel instrument Het risico van dit soort cijferlijstjes is dat zij een commercieel instrument worden. Niet voor niets adverteert het Albert Schweitzer Ziekenhuis trots met een paginagrote advertentie in het AD. Even de concurrenten weg adverteren, zullen ze daar in de boardroom gedacht hebben.
Context Een patiënt kan helemaal niets met deze lijst. Ten eerste is de lijst van het AD ook na een dag studeren voor een patiënt volstrekt onbegrijpelijk. Ten tweede omdat de cijfers wanneer ze niet binnen een bepaalde context worden geplaatst voor de patiënt niet veel waarde hebben. Een relatief hoog aantal heroperaties kan iets zeggen over de kwaliteit van een ziekenhuis maar het kan er ook mee te maken hebben dat een ziekenhuis een zwaardere categorie patiënten behandelt dan collega ziekenhuizen. De patiënt kent die context niet.
Betrouwbaar Ten derde omdat een ziekenhuis dat bovenaan de Top 100 prijkt geen garantie is dat alle afdelingen van uitmuntende kwaliteit zijn. Andersom kan het ziekenhuis dat onderaan bungelt wellicht op sommige gebieden uitzonderlijke prestaties leveren. En ten vierde: hoe valide en wetenschappelijk betrouwbaar is de registratie van al deze gegevens? Is er geen sprake van het opleuken van deze cijfers? In de kleine lettertjes geeft het AD het toe: ‘Deze data vormen geen medisch advies’.
Beter kiezen Het beter kunnen kiezen, waar de minister prat op gaat, is met de lijst van het AD dus uiterst moeilijk, zo niet onmogelijk. Los van het feit dat haar wens eraan voorbij gaat dat mensen helemaal niet zo keuzegek zijn als ze ziek zijn. Ze vertrouwen hun huisarts op de doorverwijzing. Medewerkers van het callcenter van Achmea vertelden me laatst dat de vragen die mensen hebben over waar ze het beste behandeld kunnen worden voornamelijk gaan over de (kortere) wachtlijsten die staan voor behandelingen en operaties. Vragen over de kwaliteit van ziekenhuizen kwamen nauwelijks voor.
Kwaliteit Of deze lijst ziekenhuizen aanzet tot het bieden van betere zorg is ook nog maar zeer de vraag. Uit het onderzoek van Danner - naar aanleiding van de sterfgevallen op de cardiologie afdeling in het oude Ruwaard van Putten Ziekenhuis - komt helder naar voren dat publiciteit en lijstjes van buiten van geen meerwaarde zijn geweest voor ‘hogere kwaliteit’.
Cultuur Commissie Danner stelt dat zorg verbetert wanneer artsen elkaar aanspreken op hun medische prestaties. Een cultuur waarbinnen men elkaar kan aanspreken én corrigeren is van essentieel belang. Daarbij kunnen sterftecijfers of een overzicht van het aantal complicaties, heroperaties en/of heropnames zeker een rol spelen, ook tussen ziekenhuizen onderling. Een slechte score moet aanleiding zijn voor collegiale toetsing, net zo goed als een goede score; daar valt namelijk veel te leren van hoe het wél moet.
Willekeur Wat mij betreft moeten ziekenhuizen een stevig signaal afgeven: deze lijst zegt helemaal niets, wij werken er niet meer aan mee. Los van de fouten in de lijst, blijft de ranking willekeur en daar heeft de patiënt niets aan. Door wel mee te werken en zelfs paginagroot te adverteren legitimeren ziekenhuizen deze lijst. Zij wekken de illusie dat patiënten op basis van de AD Top 100 een goed ziekenhuis kunnen selecteren.
Eerlijk Tegen de nummer één, het Albert Schweitzer Ziekenhuis, zou ik willen zeggen: vertel patiënten eerlijk dat jullie hoge notering niets zegt. Dan heb je wellicht een stuk minder uit te leggen als je volgend jaar plotseling ergens onderaan bungelt op basis van, wie zal het weten? Zoals wel meer in 2012 hoog geklasseerde ziekenhuizen overkwam. Dat scheelt een hoop negatieve publiciteit. Zijn jullie benieuwd wat negatieve publiciteit kan doen in dit zorgstelsel? Vraag het na in Spijkenisse.
Deze column verscheen eerder op Artsennet
