Rouvoet en Schippers; cheerleaders van de vrije zorgmarkt

'Nederlands zorgstelsel opnieuw het beste!' twittert André Rouvoet van Zorgverzekeraars Nederland juichend. Ook minister Schippers sluit zich enthousiast bij de polonaise aan, het ministerie verstuurt direct een persbericht.

De Euro Health Consumer Index 2013 (EHCI) stelt dat Nederland het beste zorgstelsel van Europa heeft. Dat komt doordat de rechten van patiënten goed zijn geregeld, de toegang tot de zorg op orde is en er een groot aanbod van ouderenzorg in Nederland bestaat, aldus de onderzoekers. Als reden voeren de schrijvers onder andere aan dat politici en bureaucraten op afstand zijn gezet en de concurrentie die in Nederland in de zorg bestaat. Zij zijn aanhangers van marktwerking.

Missie geslaagd Dat lijkt op het eerste gezicht opmerkelijk maar dat is het welbeschouwd niet. Tenminste als je pagina drie erop naslaat. Daar staat te lezen dat dit onderzoek wordt gesponsord door ‘unrestricted grants’ van de farmaceut Pfizer en door de voor u wellicht onbekende New Direction Foundation. Dit is een rechts conservatieve denktank, die weinig verrassend als missie heeft de vrije markt te promoten. Een foto van Margaret Thatcher prijkt trots naast het mission statement waarin staat dat de New Direction Foundation overheden en opiniemakers wil beïnvloeden. Missie geslaagd: Schippers en Rouvoet lopen met het onderzoek weg. ‘Verplichte kost voor politici en beleidsmakers’ twittert Rouvoet.

Waar het natuurlijk om gaat is vast te stellen wat nu de wetenschappelijke waarde van dit onderzoek is. En de schrijvers geven zelf het antwoord: "It has to be emphasized that the following discussion does contain a substantial amount of speculation outside of what can actually be derived from the EHCI scores." Naast speculatief is het onderzoek niet heel nauwkeurig. Zo wordt gesteld dat de tandzorg tot het basispakket behoort terwijl de tandzorg grotendeels is geprivatiseerd en niet wordt vergoed. Interessant is de constatering dat de kosten van de ziekenhuiszorg in Zweden naar verhouding 18 procent lager zijn dan in Nederland. Waaraan dat zou kunnen liggen wordt in het midden gelaten terwijl het toch om miljarden euro’s gaat. Wat zijn bijvoorbeeld de gevolgen geweest van de invoering van de dbc financiering en betaling per verrichting, die hebben geleid tot een bovenmatige toename van de bureaucratie en de omzet van de ziekenhuizen? Een dergelijke vraag wordt niet gesteld, laat staan beantwoord.

Vertrouwen Gelijktijdig met de EHCI verscheen een onderzoek van het Nivel over het vertrouwen in de zorg in Nederland. Daar blijft weinig over van de lofzang op de zorgverzekeraars en de marktwerking. Het vertrouwen in de medische professionals, hoewel iets gedaald de afgelopen jaren is nog steeds hoog, een vertrouwensscore van ruim boven de 80 procent. De zorgverzekeraars springen er negatief uit met maar 31 procent. De werkelijkheid is dat samenleving de ontwikkelingen in de zorg niet vertrouwt. Mensen hebben genoeg van de geld verslindende concurrentie in de zorg. Concurrentie tussen zorgverzekeraars waarbij 541 miljoen wordt verbrast door het huidige overstapcircus. Ze balen van de competitie tussen ziekenhuizen die elkaar kapot concurreren of door de verzekeraars tot fusie worden gedwongen, waardoor de voor de patiënt gewenste zorg om de hoek in gevaar komt. Aan de ene kant grootscheepse verspilling en aan de andere kant torenhoge premies en een eigen risico waardoor velen in de betalingsproblemen komen.

Het is symptomatisch hoe de heersende bestuurlijke elite de zorg beoordeelt. De minister bleek tijdens het het debat over de zorgverzekeringswet niet op de hoogte van dat onderzoek, ze had er wel ergens iets over in de krant gelezen. Ze hecht meer waarde aan gebrekkig en speculatief en gekleurd buitenlands onderzoek in plaats van dat men Nederlands kritisch onderzoek serieus neemt. Dat komt kennelijk niet goed uit. Rouvoet en Schippers gedragen zich als cheerleaders voor de markt en zijn blind voor de gevolgen. Het is treurig dat ze gesponsord buitenlands onderzoek nodig hebben om het eigen falen te maskeren.

Deze column verscheen eerder op Skipr.