Een zinvolle discussie

'Het is wel goed dat er nu een discussie plaatsvindt over de vergoeding van dure medicijnen en het verplicht doen van vrijwilligerswerk in het verpleeghuis'. Deze inhoud zie je langskomen in tweets van zorgbestuurders of geuit goedbetaalde mensen in de gezondheidszorg.

VVD-senator en medisch-ethicus Heleen Dupuis vindt het ook heel goed dat we eindelijk eens een knoop gaan doorhakken over hoe duur een mensenleven eigenlijk mag zijn. Ik vind het prima dat we deze discussie voeren, laten we het vooral hebben over onze bedoeling met toegankelijke en goede gezondheidszorgvoorzieningen.

Collectieve volksverzekeringen In de jaren vijftig deed een commissie van wijze mannen onderzoek naar het leven van mensen op hun oude dag. Deze commissie schrok zich rot over de situatie van ouderen die in ouderenvoorzieningen woonden: met velen ‘op zaal’, arm en hulpbehoevend, in erbarmelijke omstandigheden. Deze commissie, van gegoede en liberale burgerij, kwam met aanbevelingen om de oude dag goed te waarborgen. Hieruit werden de AOW en de AWBZ geboren.

Collectieve volksverzekeringen: door iedereen en voor iedereen. Omdat je als samenleving rekening houdt met elkaar.

Deze volksverzekeringen liggen permanent onder vuur: ze zouden te duur zijn, ze zouden niet houdbaar zijn. Wie dit zeggen? Inderdaad, zij die de voorzieningen zelf prima kunnen betalen. Ze houden met hun aanhoudende frames over de betaalbaarheid geen rekening met de mensen die de voorziening niet zelf zullen kunnen betalen, hun voorland is waarvan in de jaren vijftig juist afstand is gedaan.

Meewerken De discussie over verplicht moeten meewerken in het verpleeghuis door familieleden lijkt logisch (je doet toch wat voor je ouder of je partner?), maar het is het niet. Goede, menselijke zorg moet de basis zijn in iedere zorginstelling. Want wat te doen met mensen zonder familie? Of met een verstoorde familieband? Wat te doen met familie die te druk om werk, gezin en inkomen rond te breien? Dit voorstel komt uit de koker van mensen die ogenschijnlijk tijd genoeg hebben, maar waarschijnlijker, die geld genoeg hebben om de verplichte uren af te kopen. Dat afkopen is een uitdrukkelijk gestelde optie, maar is dat voor iedereen haalbaar? Waarschijnlijk niet. Tweedeling is geboren. Deze discussie leidt af van wat echt nodig is: goed en voldoende gekwalificeerd personeel en een prettige woonomgeving voor ouderen.

Dure medicijnen De discussie over de dure medicijnen voor Fabry en Pompe patiënten gaat de afgelopen dagen de juiste kant op. Niet zozeer de discussie of iemand wel zo duur mag zijn, maar of de farmaceutische industrie wel zoveel mag verdienen op deze medicijnen krijgt nu de boventoon. En terecht!

Je kunt onmogelijk een prijskaartje aan iemand hangen, je begeeft je dan op een hellend vlak. Want, zou je dan volledigheidshalve niet moeten meenemen wat iemand de samenleving opbrengt? En hoe meet je dat dan? Wat doe je met mensen die niets toevoegen, maar er wel zijn? Ik gruwel van de economische benadering van wat een mens kost of oplevert. Het ontkent dat we een samenleving zijn en dat ook dure medicijnen via solidariteit op te brengen zijn.

Draagkracht Een volksverzekering voor langdurige zorg en zorgverzekering voor de geneeskundige zorg. Iedereen betaalt mee en je hebt er recht op als je het nodig hebt. De belangrijke basis voor onze gezondheidszorg. Het kan nog beter, via volledig inkomensafhankelijke ziektekostenpremies kunnen we zorgen dat iedereen naar draagkracht meebetaalt. Dan hoeven we geen discussies meer te voeren over of iets te duur is of niet. Dan kan iedereen zorg krijgen die nodig is, zonder tweedeling. Zonder situaties waar we ons eigenlijk allemaal voor schamen.

Deze column verscheen eerder op Artsennet.