Israël vs Palestina: hoe lang nog?
Precies tien jaar geleden was ik in Israël. Het land beheerst het nieuws al zolang ik leef en ik voelde een sterke aandrang daar een keer naar toe te gaan. Ik wilde zelf met mensen spreken: niet de machtigen, maar juist met de critici aan beide zijden en journalisten. Lange tijd heb ik schematisch gedacht over de verhoudingen daar, maar na terugkomst schreef ik: ‘Goed en fout zijn hier bijna onbruikbare begrippen geworden. Het conflict duurt nu al zo lang en de onderlinge haat is door de over en weer gepleegde gewelddaden zo diep, dat een oplossing ver weg lijkt te zijn.’
Dat was in januari 1998. Nu, vele duizenden doden in de hele regio verder, is de situatie nog even uitzichtloos. Miljoenen Palestijnen leven in erbarmelijke omstandigheden en vaak zonder uitzicht op verbetering. En dat heeft gevolgen. In het boekje Waar Historie Huis Houdt schreef ik een paar jaar geleden: ‘Achterstelling moet voorkomen worden, en, waar aanwezig, moeten we haar bestrijden. Frustratie, één generatie lang, leidt tot een hart van steen. Frustratie, twee generaties lang, leidt tot een hart van semtex. Onrechtvaardigheden moeten we uitbannen. Hoop en een goede toekomstverwachting zijn voor elk mens, elk volk, van wezensbelang.’
Ik weet nog dat ik, lopende door Jeruzalem en Hebron, bedacht: Dit is één groot misverstand. Al deze gewone mensen, jood of moslim, Palestijn of Israëli, ze willen allemaal hetzelfde: het beste voor hun gezin, familie en vrienden. Hoe kan het dat politici niet in staat zijn om hen te geven waar ze recht op hebben?
Eens gingen mensen met veel idealen naar de nieuwe staat die ze Israël noemden. Het nieuwe land zou modern én sociaal zijn. Maar de aanvankelijke idealen zijn - ruim 55 jaar - later verwaterd, en nog slechts met een loep te vinden. De geopolitieke belangen van de grootmachten, in het bijzonder de VS, zijn met het land en de regio aan de haal gegaan. Het Midden-Oosten werd een van de brandpunten van de Koude Oorlog, strategisch van belang omdat het de poort vormt naar de belangrijkste olievelden ter wereld.
De dag na Kerstmis begonnen de bombardementen op Gaza, een paar dagen later gevolgd door een militaire inval over de grond. Onderwijl troffen tientallen raketten dagelijks de kleine nederzettingen rond Gaza. Ik merk dat iedereen die een mening heeft over dit conflict steeds een ander startpunt van de vijandelijkheden neemt om dan over de tegenstander te kunnen zeggen: ‘Zij zijn begonnen!’ Het schiet allemaal niet op. De internationale gemeenschap kan niet langer wegkijken en zal een oplossing moeten forceren die recht doet aan de gerechtvaardigde verlangens van alle betrokkenen.
Velen, ook van hen die achter Israël staan, zijn het erover eens: alleen een volledige terugtrekking van Israël uit de in 1967 bezette gebieden en de vorming van een onafhankelijke en levensvatbare Palestijnse staat kan een duurzame politieke oplossing van dit conflict dichterbij brengen.
