Ze vrezen de hoon

Maatregelen die marktwerking moeten stimuleren, zoals die in het verleden werden doorgevoerd in de zorg en het openbaar vervoer, moeten structureel worden getoetst op de gevolgen voor consumenten en werknemers. Dat maakte het kabinet vrijdag bekend na afloop van de ministerraad. (...)

Marktwerking in de zorg en het openbaar vervoer leverden de afgelopen jaren veel kritiek op, vooral van de SP. De oppositiepartij stelt dat door de invoering van de marktwerking in de zorg en het openbaar vervoer de toegang daartoe voor burgers achteruit is gegaan. Zo zouden ziekenhuizen en buslijnen op het platteland verdwijnen.

"Marktwerking is alleen wenselijk als de kwaliteit voor de consument is gewaarborgd, er voldoende toegang is tot de dienstverlening en het voor consumenten betaalbaar blijft", licht het kabinet het besluit van vrijdag toe.

Aldus een bericht in Dagblad De Pers van afgelopen vrijdag. Ik zit nu ruim veertien jaar in de Kamer en vanaf dag één hebben we als SP-fractie geageerd tegen het marktfundamentalisme van eerst Paars en daarna de kabinetten Balkenende met de VVD en de PvdA. Maar men was Oostindisch doof; men wilde niet luisteren naar de opmerkingen en kritiek vanuit ‘het veld’.

Mijn stelling is dan ook steeds geweest dat dit blinde marktgeloof zijn bron vond in een ideologische missie, die van het neoliberalisme. Het is alle partijen in de Tweede Kamer aan te rekenen dat ze kritiekloos zijn meegegaan met het concept van de ‘terugtredende overheid’. Nooit heeft men serieus willen luisteren naar de bezwaren die aangaven dat de markt misschien goed kan werken als het om moeren en boutjes gaat, maar niet in de delen van de publieke sector waar de mens centraal staat; onderwijs, (gezondheids)zorg, openbaar vervoer, politie en justitie, brandweer en ambulancedienst, enzovoorts.

Een belangrijke oorzaak van het verdwijnen van voorheen vanzelfsprekende waarden in met name de publieke sector, zoals gelijkwaardigheid, solidariteit, beroepseer, professionele autonomie, eerlijkheid en toewijding, is terug te voeren op de introductie van de marktwerking met het daarbij behorende werken met winstoogmerk.

Nu er al heel veel aan de markt is overgedaan, en de nadelen voor iedereen zichtbaar worden (zie ook het rapport van De Vries over het streekvervoer van gisteren), beginnen CDA en PvdA zich achter de oren te krabben. Ze vrezen de hoon van het volk en proberen zich nu in te dekken door voor de toekomst(!) deze toets in te voeren. We hebben nog veel te doen.