De Jaren Tachtig
Oss, zaterdagmorgen 30 januari 1988. Het actiecomité Diosynth bezet samen met omwonenden de poort van het chemiebedrijf. Maar liefst vijftien jaar hebben de bewoners bij de gemeente geklaagd over stank- en lawaaioverlast. De Provinciale Waterstaat had het bedrijf jaren eerder al omschreven als de grootste vervuiler van Brabant. De omwonenden zaten overdag in de stank en ’s nachts konden ze niet slapen van het lawaai. Toen het zoveelste milieuschandaal naar buiten kwam, de provincie en gemeente niks ondernamen en het bedrijf zelf z’n vinger opstak naar de buurt, was de maat vol en sloeg de vlam in de pan. De bezetting kreeg veel publiciteit. Er kwamen gesprekken tussen de bewoners en de directie van het bedrijf. Een jaar later investeerde het bedrijf veertig miljoen gulden om maatregelen te nemen, en is nu op milieugebied een voorbeeld voor vele bedrijven in binnen- en buitenland. Van paria tot voorbeeld. Actie helpt!
De Jaren Tachtig; ze zijn helemaal terug. Al lijkt het buiten wel herfst, in de Tweede Kamer houdt de zomer-hype naar aanleiding van het boek van Wijnand Duyvendak nog wel even aan. Deze week is de Tweede Kamer – na acht weken! - weer met zijn werk begonnen. En wat staat er als eerste op de agenda? Een spoeddebat over de handtekening van minister Cramer onder een advertentie van meer dan twintig jaar geleden. Geen wetsovertreding, toch? Maar voor VVD, PVV en TON wel aanleiding een spoeddebat te willen over de minister en de Jaren Tachtig.
De discussie over De Jaren Tachtig gaat natuurlijk niet over een handtekening, maar over de vraag ‘heiligt het doel alle middelen?’. Het antwoord is nee. Doel en middelen horen in lijn met elkaar te liggen. De middelen moeten proportioneel zijn. En, over beide moet altijd verantwoording worden afgelegd. Maatschappelijke actie voer je in een democratische rechtstaat altijd en alleen met open vizier, zonder bivakmutsen, en zonder geweld.
In een democratische rechtstaat staan tegenover rechten ook plichten. Het recht om te stemmen, het recht om je mening te geven, het recht je te organiseren en het recht om te demonstreren. Een democratie zonder actieve betrokkenheid van burgers kan niet bestaan. Democratie veronderstelt actief burgerschap. Tegenover deze rechten staan de plichten die voortkomen uit het democratische besluitvormingsproces. Plichten voor iedereen, van links en van rechts. Een poort bezetten mag eigenlijk niet… Toch protesteerde er niemand. Integendeel.
