Weeklog: Jonge klimaatactivisten bieden hoop op andere wereld

Op 12 maart jl. kwam een delegatie van jonge klimaatactivisten, ‘de spijbelaars’, naar de vergadering van onze groep (Verenigd Links) in Straatsburg. Het was indrukwekkend. Niet alleen omdat de jongerenbeweging steeds internationaler en groter wordt, maar vooral ook omdat sommige jongeren heel goed door hadden dat systeemverandering nodig is om een vuist te kunnen maken tegen de opwarming van de aarde: ‘Natuurlijk willen wij liever niet per vliegtuig reizen, maar zolang de trein vele malen duurder is dan het vliegtuig, wat wil je dan dat we doen? Ons hele economische systeem deugt niet.’

Voor de SP is klimaatrechtvaardigheid een begrip. We willen dat de grote vervuilers betalen en misschien komt Rutte III alsnog met een effectieve CO2-heffing voor de vervuilende bedrijven. Maar het probleem zit dieper: morgen is het wereld consumentenrechtendag. Consumentenorganisaties vieren die dag wereldwijd. Centrale rechten zijn: het recht op veiligheid, informatie, het recht om te kiezen en het recht om aangehoord te worden. Vooral het laatste recht is interessant: steeds meer mensen willen af van producten of verpakkingen die direct of indirect bijdragen aan CO2-uitstoot. Weg met de internationale voedselindustrie, weg met de ‘value chain’ waarbij onderdelen van producten overal ter wereld gemaakt worden om de kosten zo laag mogelijk te houden. Italiaanse schoenen die in Italië alleen nog in elkaar gezet worden, maar hakken, zolen e.d. ver weg gemaakt worden. Natuurlijk willen we betaalbare producten, maar de huidige wereldproductie is volstrekt op hol geslagen.

De jongeren hebben groot gelijk als ze het systeem aanvallen. Iedere seconde ontvang je prikkels om meer te consumeren. Iedere minuut word je verleid tot aankopen van producten waar transporten van over de hele wereld voor nodig waren. Als we echt luisteren naar deze kritische jonge consumenten, dan moeten we eens goed nadenken over de hele economie. Bedrijven die jachtig op zoek moeten naar groei, en nog meer afzetten. En daarvoor natuurlijk consumenten nodig hebben. Steeds meer en meer en meer. En dat terwijl producten die dichtbij gemaakt zijn op een milieuvriendelijke manier, voor gewone mensen onbetaalbaar zijn geworden. Zo werkt de vrije markt. Die ziet in alle biologische en ecologische producten een mooie nieuwe afzetmarkt voor mensen met een goed gevulde beurs. De uitdaging wordt om via gerichte subsidies en heffingen die marktwerking te doorbreken. En met een rem op de steeds doordringender reclame de dwang tot consumeren af te remmen. Daarvoor moet de markt aan banden gelegd worden. De jonge klimaatactivisten roepen ons politici hiertoe op. Komende week spreken we in Brussel in de groep over onze follow-up. Wat mij betreft bestaat die uit een manifest voor klimaatrechtvaardigheid, waarbij we niet alleen de vervuilende industrie aanpakken, maar ook zorgen voor betaalbare goede producten.