Weeklog: Welke regeringsleider durft de Agentschappen aan te pakken?

Morgenmiddag bespreken we in het Europees Parlement het functioneren van de ruim 40 Europese Agentschappen. Het zou fijn zijn, als de regeringsleiders die discussie meenemen in hun onderhandelingen over de nieuwe meerjarenbegroting die vanaf 2021 bepaalt hoeveel de Europese Unie mag uitgeven. De grootste besparing krijg je, als je een eind maakt aan het rondpompen van geld. Maar ook op de Agentschappen kun je flink besparen, als je er een aantal samenvoegt of opheft. Ik ben benieuwd welke van de regeringsleiders echt leiderschap laat zien en de discussie aandurft.

De afgelopen jaren was ik lid van de werkgroep die samen met de Europese Commissie en de Raad van ministers onderzocht hoe het gaat met al die Agentschappen. Veel tijd werd besteed aan de bezuinigingsronde waarbij de Agentschappen, net als alle Europese instellingen, 5% van hun personeel moesten inleveren. Op papier hebben de meeste Agentschappen aan die eis voldaan, maar in de praktijk werd vast personeel vervangen door veel duurdere externe consultants. Niet echt een succes dus. Over het andere deel van onze opdracht, het onderzoek naar mogelijke samenvoeging van Agentschappen, hebben we het veel minder gehad. Ik heb kunnen voorkomen dat het boek dicht ging, maar uiteindelijk is het aan de Europese Commissie om bij vijfjaarlijkse evaluaties te kijken of er iets mogelijk is. Daar hadden we die hele werkgroep niet nodig voor gehad.

Eerlijk gezegd denk ik niet eens dat het aan de Europese Commissie zelf ligt dat er geen schot in de zaak zit. Die ziet ook wel in dat je een Europese politieacademie niet in Oostenrijk gaat vestigen als Europol in Den Haag zit. Of dat je het Spooragentschap zowel in Lille als in Valenciennes huisvest. Of dat je vier Agentschappen hebt die allemaal iets doen met sociaal beleid. Maar in elk van die voorbeelden zijn er lidstaten die strak vasthouden aan eerder gemaakte afspraken. Iedereen heeft dus wat te verliezen. Liever hebben ze dus Agentschappen die soms hele belangrijke functies hebben, zoals toelating van nieuwe voedselproducten, chemicaliën of medicijnen, maar verstopt zitten in respectievelijk Parma (Italië), Helsinki (Finland) en Amsterdam. Het wordt tijd voor een echte regeringsleider die aan dit hele circus een einde maakt. Zoveel mogelijk terug naar centrale locaties als Brussel en in ieder geval Agentschappen met vergelijkbare taken bij elkaar zetten. Dat is goed voor de democratische controle en goed voor de portemonnee.