Paaslog: Kan Pasen verbinden?
Tijdens de partijraad gisteren ontstond discussie over de vraag of socialisme moet verbinden of tegenstellingen verscherpen. Het – mede ideologisch bepaalde – antwoord is volgens mij dat je verbindt door de door het neoliberalisme versluierde tegenstellingen bloot te leggen, maar daarna samen op te trekken. Door geen oog te hebben voor de aan het kapitalisme eigen zucht naar altijd meer groei en een ongelijke beloning van kapitaal (altijd meer) en loon (altijd minder) verbloem je tegenstellingen die uiteindelijk ontwrichtend werken. Maar tegelijkertijd moet je ook als socialist oog houden voor de mogelijkheid om mensen te verbinden.
De gemeenteraadsverkiezingen lieten zien dat veel mensen zich überhaupt niet meer verbonden voelen met de politiek. Dat past in een algemene trend dat mensen na 30 jaar neoliberalisme gericht zijn op individueel eigen belang en consumentisme. Ze willen zich nog wel eens voor één thema inzetten, maar in het algemeen solidariteit met anderen? Je vindt het nog weinig. Actieve afdelingen van de SP slagen er gelukkig in lokaal via bepaalde thema’s mensen in beweging te krijgen, maar hoe lang houden die bewegingen stand en hoe kun je de solidariteit verbreden?
Ik denk dat je hiervoor aansluiting nodig hebt bij die bewegingen die tegen de stroom in nog wel mensen verbinden. Dat kunnen bewegingen zijn die opkomen voor de rechten van natuur en milieu. Maar dat kunnen ook religies zijn, mits die zich dienstbaar en inclusief opstellen. De grote wereldreligies zijn vaak misbruikt door machtshebbers die hiermee de bevolking aan zich wilden binden. Daarom worden religies vaak ook gezien als uitsluitend in plaats van verbindend.
Tegelijkertijd hebben religies gemeen dat ze het eigen belang ondergeschikt maken aan iets groters. Zowel het christendom als de islam kennen voorschriften waarbij je de wetten van de markt en het eigen belang terzijde moet schuiven en leert te denken aan de ander. In die zin zijn ook religieuze bewegingen in de kern mogelijke bondgenoten van socialisten: ze verbinden mensen en delen kernwaarden van gelijkwaardigheid en solidariteit. En daarom kan een feest als Pasen dat recht tegen de natuurwetten in de wederopstanding van Jezus viert en daarmee heel veel mensen hoop verschaft, een verbindend feest zijn. Religie niet als instrument van de machtshebbers en daarmee opium voor het volk, maar als een van de weinige, nog echt verbindende krachten en met hoop op een andere wereld. Ik wens u weer een heel mooi en inspirerend Paasfeest.
