Weeklog: Over oude mannen en massabijeenkomsten
We zagen het bij Bernie Sanders in de VS, bij Jean-Luc Mélenchon in Frankrijk en deze week bij Jeremy Corbyn in Groot-Brittannië: oude mannen die met een socialistische boodschap duizenden en duizenden jongeren weten te trekken. Er zit verandering in de lucht en het einde van het neoliberalisme lijkt in zicht. In Brussel wordt hier niet zo bij stilgestaan: daar kijkt men liever naar de herstelde Frans-Duitse as. Dat zal een fatale vergissing blijken: als de EU de roep om verandering blijft negeren, dan is zij gedoemd.
Het is heel inspirerend te zien hoe in steeds meer landen jongeren massaal in beweging komen tijdens nationale verkiezingen. Ze blijven niet mokkend aan de kant staan, maar laten zich horen. Nu zijn massabijeenkomsten één ding, maar om de maatschappij echt te veranderen, moet je dagelijks in de weer zijn. Vraag het de SP’ers maar die volop in de buurten actief zijn. Als alle mensen die naar massabijeenkomsten komen, ook bereid zijn daarna in hun eigen buurt de zaak op z’n kop te zetten, dan gaan er zeker zaken veranderen.
Dit alles ontgaat de Brusselse bubble. Ze zien in het succes van Labour in het VK, met Jeremy Corbyn als leider, vooral een afkeer van een harde Brexit. Zoals bij alles, kijkt Brussel vooral naar wat een verkiezingsuitslag betekent voor de belangen van de gevestigde orde. Met alle reflectiedocumenten van de Europese Commissie krijgen we vergezichten voorgeschoteld van een sterkere en hechtere Europese Unie, die zich met nog veel meer zaken mag bemoeien dan in het verleden. Het enige wat nodig is, is dat de regeringen van de lidstaten eurofiel zijn, of in ieder geval niet op de rem gaan staan. En dat is waar de nieuwe Franse president Macron, en de Duitse Bondskanselier Merkel, een belangrijke rol wordt toebedacht: zij zijn het Europese motorblok dat de EU moet helpen een echte wereldmacht te worden.
De zwakte van deze analyse is dat zowel Macron als Merkel nog steeds behoren tot de neoliberale elite. Zij staan mijlenver af van Sanders, Mélenchon en Corbyn die juist minder markt en meer zeggenschap voor gewone mensen willen. Het nieuwe links pleit niet voor een nationale superstaat, laat staan voor een Europese. Op de massabijeenkomsten gaat het om je eigen macht: op het werk, in het onderwijs, in je buurt. Pak die macht roepen ze op die bijeenkomsten. Dat is de nieuwe wind die door de westerse wereld en door Europa waait: jongeren willen weer wat te zeggen hebben. Ouderen wilden dat al jaren, maar waren wat ondergesneeuwd door het marktdenken. En als er dan toch nog oude mannen zijn die de vervlogen idealen oppoetsen, ontstaat er opeens een nieuw bondgenootschap tussen de generaties. Dat bondgenootschap heeft de toekomst. Het Europese motorblok niet. Het wordt tijd dat dit besef zelfs tot de Brusselse bubble doordringt, anders is de EU gedoemd.
