Weeklog: Mensenrechten voor iedereen?
Vandaag is het de internationale dag van de mensenrechten. En gisteren was het de internationale dag tegen corruptie. Niet echt voorpaginanieuws, en toch belangrijk, juist nu van alle kanten de mensenrechten worden ondermijnd en tegelijkertijd de corruptie voortwoekert. Ik zal me altijd blijven verzetten tegen hen die mensenrechten een westerse en/of liberale uitvinding vinden. Maar naast dat mensenrechten universeel zijn, zijn ze ook ondeelbaar. Sociale en klassieke mensenrechten gaan hand in hand, hebben elkaar nodig. En dat laatste wordt in het westen nog wel eens vergeten.
Al in 1948 bereikten de onderhandelaars in de Verenigde Naties overeenstemming over de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens. Nu, 71 jaar later, is het in sommige kringen populair om te zeggen dat die Verklaring toch vooral een westers ding was. Dat is zeker niet zo. Ook communistische en islamitische landen gingen ermee akkoord. Het zijn juist de regeringsleiders in landen die zelf de mensenrechten schenden, die het zo proberen te framen dat zij een andere cultuur vertegenwoordigen en dus niet aan ‘westerse’ mensenrechtennormen hoeven te voldoen.
Juist omdat in de VN de hele wereldgemeenschap betrokken was bij de opstelling van de vele mensenrechtenverdragen die op de Universele Verklaring volgden, zijn die niet beperkt gebleven tot rechten die je tegen de overheid beschermen, de ‘klassieke’ mensenrechten maar wordt de overheid ook aangezet om ervoor te zorgen dat iedereen een menswaardig bestaan kan leiden, ook in sociaal opzicht. De combinatie van vrijheden die je beschermen en rechten waar iedereen zich op kan beroepen, maken de mensenrechten zo waardevol. Corruptie is een van de manieren waarop juist sociale mensenrechten worden geschonden. Je kunt wel recht op gezondheidszorg hebben, maar als je de dokter eerst onder tafel een biljetje moet toestoppen, blijft er voor de armen bitter weinig van dat recht over. Datzelfde geldt trouwens als je eerst €385 aan eigen risico moet ophoesten, maar dat terzijde. Of als je wel onderwijs kunt krijgen, maar de leraar voor een goed eindresultaat wel eerst moet betalen. Corruptie is dan ook een direct aanval op de mensenrechten.
De afgelopen week nam ik deel aan een conferentie over de strijd tegen corruptie. Mooi was dat er juist vanuit de maatschappelijke organisaties voor werd gepleit uit de bubble te ontsnappen en mensen overal in de EU op te zoeken en hen te betrekken bij deze strijd. Hetzelfde kun je zeggen over mensenrechten: tal van organisaties houden zich ermee bezig, maar hoeveel mensen waren zich vandaag bewust van de internationale dag van de mensenrechten? En hoeveel mensen helpen bij ook die strijd? Mensenrechten zijn van en voor ons allemaal, waar ook ter wereld. Juist daarom zijn ze het waard niet alleen vandaag, maar het hele jaar door verdedigd te worden, niet alleen door de intelligentsia maar door iedereen.
