Weeklog: Ook in Straatsburg had Rutte niets te bieden

De afgelopen week presenteerde premier Rutte de plannen van het Nederlandse Voorzitterschap. Op mijn vraag naar een ietsepietsie visie, haalde hij zijn oude mop uit de mottenballen: wie visioenen ziet, moet naar de dokter. Het is een oude quote van de voormalige Duitse Bondskanselier Helmut Schmidt, die hem later overigens zelf weer introk. De reden dat zelfs de Nederlandse media nauwelijks belangstelling toonden voor de speech van Rutte, is juist deze visieloosheid. Onze premier kan alleen maar denken in termen van markt, markt, markt, en vertegenwoordigt openlijk de belangen van grote bedrijven. Dat spoorde met het ‘Brussel’ van de afgelopen 30 jaar, maar met alle crises loopt dat tijdperk ten einde. Alleen een Europa waar de belangen van gewone mensen centraal staan, zal de crises de baas kunnen worden. Ik vrees dat Rutte deze les nog moet leren.

Op de vluchtelingencrisis had Rutte een gemakkelijk antwoord: de komende weken gaan we ervoor zorgen dat er geen vluchteling Europa meer binnenkomt. Daarvoor vertrouwt hij volledig op de Turkse regering. Die heeft echter al laten weten voor deze taak veel meer geld nodig te hebben dan de toegezegde, maar nog lang niet overgemaakte, drie miljard euro. Bovendien: als we mensenrechten en het Vluchtelingenverdrag nog enigszins serieus nemen, dan kun je asielzoekers die zich aan de grens melden, niet terugsturen. Je zult hun asielverzoek moeten beoordelen. Kortom, deze toezegging kan Rutte helemaal niet waarmaken, zonder mensenrechten te schenden en zich afhankelijk te maken van een Turkse regering die het zelf al helemaal niet nauw neemt met de mensenrechten. Vraag dat maar aan de Koerden in Turkije, of de academici die het lef hadden kritiek te hebben op Erdogan, en inmiddels zijn gearresteerd.

De euro overeind houden met een strak begrotingsbeleid gaat ook een probleem worden. Nu na Griekenland en Portugal ook Spanje een linkse regering heeft, en zelfs de Italiaanse en Franse sociaaldemocratische regeringen duidelijk hebben gemaakt maling te hebben aan de neoliberale Brusselse dictaten, is er sprake van een heuse eurocrisis. Het wachten is nog op de financiële markten, die tot nu toe door de president van de Europese Centrale Bank, Draghi, in toom worden gehouden, maar die vroeger of later zullen zien dat de eurozone nog net zo onevenwichtig is als in de afgelopen jaren. Zuid-Europa is kapot bezuinigd en wil nu lucht. Dat kan alleen, als andere eurolanden gaan betalen. Voor Rutte als begrotingsfetisjist een moeilijke opgave.

Zonder visie wordt het Nederlandse Voorzitterschap het Voorzitterschap van de uit de hand gelopen crises. Met meer markt komt Rutte hier niet uit. Hij zal moeten gaan luisteren naar wat gewone mensen in de Europese lidstaten willen. Daarmee is hij al veel te laat, maar het voorzitterschap duurt nog ruim vijf maanden. Beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald. Kortom, Rutte, toch maar komen met een ietsepietsie visie?