Weeklog: Een democratisch 2016 toegewenst
We gaan het deze weken weer veel horen: de beste wensen voor het nieuwe jaar. Daar horen natuurlijk geluk, succes en een goede gezondheid bij, maar als ik aan de Europese Unie denk, wens ik toch vooral veel democratie. De bedreigingen zijn legio: de opkomst van extreem rechts, de inperking van mensenrechten in lidstaten als Hongarije en nu ook Polen, en de houding van de Europese instellingen die ondanks alles nog steeds hun macht willen uitbreiden ten koste van nationale parlementen. Voeg daar nog aan toe de lobbykracht van grote bedrijven in Brussel, en als burger kun je je met steeds meer recht afvragen of je in Brussel nog wel gehoord wordt en of er met jouw belangen rekening gehouden wordt. Vandaar dat ik iedereen nu eerst en vooral een democratisch jaar toewens.
Als SP-eurofractie zijn we maar met z’n tweeën in een parlement met 751 leden. Maar toch kunnen we misstanden in de openbaarheid brengen, zoals vorige maand, toen de Commissie haar gebouw gratis ter beschikking stelde van de Europese werkgeversorganisatie Business Europe, om er hun jaarvergadering te houden. Inmiddels heeft Eurocommissaris Timmermans toegezegd dat de Europese vakbonden er ook hun jaarvergadering mogen houden en is dit dus alweer wat rechtgetrokken. Maar we zullen hard moeten strijden om de lobbymacht van grote bedrijven nog zichtbaarder te maken en daarmee te beteugelen.
Verder zullen we aan de eurofielen een spiegel voorhouden: zolang mensen het gevoel hebben dat er over hun hoofd heen wordt beslist door Brusselse bureaucraten, zullen zij zich van de politiek afkeren. Niet alleen van de Europese instellingen, maar ook van de nationale politiek, voorzover die dit allemaal maar laat gebeuren. Dit verklaart ongetwijfeld voor een deel de opkomst van extreemrechtse bewegingen die deze gevoelens verder aanwakkeren zonder overigens een democratische oplossing te bieden. Er wordt vaak gesproken over het gevaar van een ineenstorting van de Europese Unie. Ik ben daar nog steeds niet zo bang voor, omdat uiteindelijk altijd compromissen worden gevonden. Waar ik wel bang voor ben is, als die compromissen ertoe leiden dat er nog meer macht naar Brussel gaat. Dan wordt de kloof met de burgers in Europa nog groter en vroeger of later barst de bom. Laat de Europese Commissie maar dromen van nog meer bevoegdheden op sociaaleconomisch gebied, zoals via een verplichte toets op ‘concurrentiekracht’, maar geef haar die bevoegdheden vooral niet. En begin niet aan een Europees Openbaar Ministerie, omdat je weet dat er dan ook een Europese FBI gaat komen en zelfs Europese rechtbanken. Kortom, een Europese strafrechtketen waar niemand om heeft gevraagd. Zet nationale parlementen niet aan de kant door ze het recht op ratificatie van handels- en investeringsverdragen, zoals TTIP, af te nemen. En neem de uitslag van het referendum over Oekraïne serieus: als de burgers spreken, moeten ze gehoord worden.
Als de democratie je lief is, moet je Brussel scherp in de gaten houden. Alleen als we de Brusselse instellingen in de tang weten te houden, wordt 2016 het democratische jaar waar ik oprecht op hoop. Reden te meer voor ‘team Brussel’ om er in 2016 hard tegenaan te gaan.
