Lessen uit de kredietcrisis?

Minister Bos ontpopt zich als onze redder in nood. Door het nationaliseren van Fortis Nederland en ABN AMRO zijn spaarders en bedrijven nu verzekerd van het voortbestaan van beide banken en is het Nederlandse financiële systeem gered. Terecht, maar laten we even niet vergeten dat de partij van onze nationale held medepromotor was van het neoliberalisme, de ideologie die ons de kredietcrisis gebracht heeft.

Het is een onvermijdelijke stap, nu, op dit moment. Maar het gaat niet alleen om nu, het gaat ook om het verleden en de toekomst. Welke stappen hebben ons hier gebracht, en welke stappen moeten genomen worden om het voortaan te voorkomen?

Afgelopen week stelde ik deze vragen in het debat, ondanks de oproep niet aan partijpolitiek te doen – een oproep die natuurlijk alleen bedoeld was om dit soort fundamentele vragen uit de weg te gaan. Mijn analyse dat de hebzucht en het ongebreidelde neoliberalisme ons de kredietcrisis gebracht hebben vond de heer Pechtold reden om mij te beschuldigen van ‘triomfalisme’. Zelf kwam hij wat de lessen voor de toekomst betreft niet verder dan een vrijwillige code voor de financiële sector. En ook minister Bos, die grote woorden sprak over “…het einde van het graaikapitalisme”, komt niet met voorstellen hoe dit einde dan ingeluid gaat worden.

Er is helemaal geen reden voor triomfalisme, alleen al omdat het altijd de gewone mensen zijn die de rekening van een crisis betalen, en omdat er helemaal geen zicht is op nieuw inzicht en een koerswijziging. Het zou de partijen die voorvechters waren van de neoliberale politiek sieren als zij lessen trekken en inzien dat er een fundamentele wijziging moet komen.

“We hebben een financiële crisis, maar ook een voedsel-, water-, energie- en klimaatcrisis. We staan voor een nieuwe cultuurfase in onze geschiedenis. We moeten naar een nieuw bewustzijnniveau waarin respect voor een leven centraal staat, het menselijke en al het andere. Ecologie en het sociale zijn daarin geen randvoorwaarden meer voor een goede economie, maar de basis voor een gezonde economie. Mensen hebben gezamenlijke belangen, je moet de goede krachten mobiliseren.” Woorden uit mijn hart gegrepen, uit de mond van de heer Wijffels, formateur van dit kabinet. Het lijkt me tijd voor een intensieve nascholing van hem in Beetsterszwaag. En neem de mooie tafel en de heer Pechtold mee. Hij kan ook nog wel een lesje gebruiken.