Europese baantjesjagers
Frits Bolkestein van de VVD heeft het ruiterlijk erkend. Het was een levenswens om Europees Commissaris te worden. Die levenswens heeft hij vervuld. Bij de vorming van het tweede Paarse kabinet heeft hij bedongen dat hij de Nederlandse Eurocommissaris mocht worden. Dat hebben we geweten. Hij verzon de Dienstenrichtlijn, ook wel bekend als Bolkesteinrichtlijn of Frankensteinrichtlijn. Als gevolg van die richtlijn zouden dienstverleners als loodgieters en kappers van heel Europa met elkaar de concurrentie op arbeidsvoorwaarden aan moeten gaan. Gelukkig is die richtlijn vakkundig gedemonteerd.
Later dit jaar komt er een nieuwe Europese Commissie en dus ook een nieuwe commissaris uit Nederland. Ik zeg bewust ‘commissaris uit Nederland’ en niet ‘Nederlandse commissaris’. Dat laatste zou namelijk de indruk wekken dat die commissaris er voor het Nederlandse belang zit en niets is minder waar. In het EG-verdrag staat namelijk letterlijk dat ‘de leden van de Commissie hun ambt volledig onafhankelijk uitoefenen in het belang van de Gemeenschap. Bij de vervulling van hun taken vragen noch aanvaarden zij instructies van enige regering of enig ander lichaam’. Balkenende kan dus wel een nieuwe commissaris aanwijzen maar mag niet verwachten dat die naar zijn instructies of wensen gaat luisteren. Eurocommissaris Neelie Kroes heeft bewezen dat het zo ook werkt. Met haar portefeuille mededinging heeft ze meermalen acties ondernomen die bepaald niet in het Nederlandse belang waren.
Over de nieuw te benoemen Eurocommissaris is gedoe ontstaan. D66 wil dat er een profielschets komt waar de Kamer over mag meepraten. CDA en PvdA lijken beiden veel zin te hebben om de nieuwe commissaris te leveren. Het CDA meent dat ze er meer recht op heeft omdat de PvdA al zoveel burgemeesters heeft in Nederland. Het proces van het aanwijzen van de nieuwe commissaris is bijzonder ondoorzichtig en de rokkenjagers bij CDA en PvdA zien hun kans weer schoon om deze prijs binnen te halen. Voorlopig lijkt het CDA het meeste kans te maken op deze Europese hoofdprijs.
De wens van D66 lijkt op het eerste oog redelijk. Toch zal een profielschets niet veel toevoegen aan de bestaande formulering in het EG-verdrag. Daar staat dat de commissaris gekozen wordt op grond van algemene bekwaamheid en onafhankelijkheid. Dat lijkt me een logische zaak en het vormde ook één van onze bezwaren tegen Neelie Kroes. Die had bij haar benoeming tal van zakelijke belangen die haar functioneren mede zouden kunnen beïnvloeden. Gelukkig is dat meegevallen, maar het is wel vanzelfsprekend dat dit een punt van aandacht is. Er kleeft ook een groot nadeel aan de wens van D66. Als de Kamer gaat meepraten over de commissaris dan lijkt het net alsof we mede verantwoordelijk zijn voor die keuze. Alsof wij wat te kiezen hebben terwijl dit toch echt niet zo is.
De Europese Commissie is géén Europese regering en moet dit vooral ook niet worden. De Europese Commissie is het dagelijks bestuur van een ondemocratisch politiek bouwwerk dat mensen terecht niet helemaal vertrouwen. Laat die Commissie maar gewoon worden samengesteld door de regering, zonder de invloed van de Kamer. Wij rekenen de Commissie in zijn geheel af op hetgeen ze doet voor de EU en voor Nederland. Meewerken aan de benoeming van de Europese commissaris uit Nederland maakt dat wij de regering rugdekking geven bij haar keuze. Daar voel ik helemaal niets voor. Laat de regering haar eigen keuze maar in het openbaar verdedigen en vooral ook melden welke andere baantjesjagers naar die post hebben gesolliciteerd. Helaas moet worden gevreesd dat die wens tot openbaarheid niet zal worden gehonoreerd. En zo blijft het Europese bestuur wat het is: bureaucratisch, ondoorzichtig en ondemocratisch.
