Met carnaval is de sociale samenleving op zijn best

Je houdt van carnaval, of je hebt er een afkeer van. Daar zit vaak weinig tussen. Wat veel niet-liefhebbers echter niet weten is dat carnaval eigenlijk een idealistisch feest is met mooie uitgangspunten. Met carnaval zijn mensen gelijk. Carnaval verbroedert. De sociale samenleving is dan op zijn best. Veel politici, met name VVD-ers, zouden daar wat van kunnen leren.

In Maastricht vieren dit jaar oude en nieuwe Maastrichtenaren samen carnaval. Vluchtelingen en studenten leren elkaar kennen. Als uitdrukking van het feit dat carnaval het feest van saamhorigheid en verbroedering is. De 21-jarige Ali, een vluchteling uit Aleppo, is benoemd tot prins carnaval in Maastricht. Carnaval kan dus heel goed zijn voor de integratie. Het feest is een mooie gelegenheid om mensen met elkaar echt in contact te laten komen en te verbinden.

Het carnavalsfeest gaat uit van de gedachte dat iedereen gelijk is. Carnaval is een volksfeest, waar iedereen zonder rang of stand aan deelneemt. Het is bijzonder geschikt om met vele mensen van allerlei pluimage en achtergrond in contact te komen. Wat je afkomst of herkomst ook is, als je verkleed in het buurthuis staat is iedereen gelijk.

Het is ook het feest van de verbroedering en de sociale cohesie. Uit de gemeenschappen, de buurthuizen en het verenigingsleven komen de mooiste dingen. Al maanden van tevoren, dwars door alle lagen van de bevolking, worden de mooiste dingen bedacht, gemaakt en georganiseerd. Terwijl prins carnaval ouderen in verzorgingstehuizen en kinderen op basisscholen bezoekt, hebben veel andere mensen het vier dagen lang ontzettend gezellig met elkaar. De gemeenschap laat zich van zijn beste kant zien. 

Die saamhorigheid blijft ook hangen na carnaval. Er ontstaan zakelijke relaties en netwerken. Socioloog Mark van Ostaijen heeft carnaval om die reden ‘het sociaal kapitaal van Brabant’ genoemd. De waarde daarvan is groot. Hoewel beweerd wordt dat de regionale horeca en economie er wel bij varen is dit als geheel toch moeilijk in geld uit te drukken. Dat moet je ook niet willen.

Met carnaval is de samenleving, met de nadruk op samen, op zijn best. Natuurlijk is carnaval niet de oplossing voor alles. Maar het zou geen kwaad kunnen als mijn collega’s, bijvoorbeeld van de VVD, wat op zouden steken van de zuidelijke gebruiken in die dagen. Hoe je een samenleving kunt verbinden. Hoe het niet ieder voor zich is, maar samen. Hoe mensen integreren in de samenleving. Rijk en arm. Vluchteling, of geboren in Nederland. En dat mensen gelijk zijn, verschillen vallen weg. Ook dat is carnaval.

Dit is een verkorte versie van de column die Michiel van Nispen uit sprak op ‘De Haagse zeepkist’, bij het Politiek Café van ProDemos, het Montesquieu Instituut en Nieuwspoort op 9 februari 2016. Tevens verschenen in het Nederlands Dagblad.